Subcategorie gasleidingen, gasfles en LPG-tank
De subcategorie “Gasleidingen, gasfles en LPG-tank” valt onder de categorie “Gas en verwarming” van de Cursus Camper Bouwen. Meer achtergrondinformatie is te zien in de categorie “Gas en verwarming“.
Bovendien is het belangrijk om te benadrukken dat wanneer er zelf wordt begonnen met het bouwen van een camper, dit geheel op eigen risico is. Ondanks alle inspanningen bestaat de mogelijkheid dat er fouten optreden. Hiervoor kan geen enkele aanspraak of recht worden ontleend of geclaimd bij Sajenn.
Sajenn heeft deze cursus voor een groot deel gratis aangeboden om zijn expertise met jullie te delen. Desondanks vragen we vriendelijk om een donatie te overwegen. De creatie van deze cursus heeft aanzienlijke kosten met zich meegebracht, die niet uit het niets verschijnen. Daarnaast stellen donaties ons in staat om de cursus in de toekomst te onderhouden en te updaten.
Inhoud:
Gasleidingen en koppelingen
Om gas vanuit de gastank of gasfles te vervoeren naar bijvoorbeeld de kachel, zijn er gasleidingen en koppelingen nodig. Voor de gasleiding kunnen twee soorten leidingen gebruikt worden, de koperleiding en de flexibele gasleiding. De koper leiding wordt zoveel mogelijk gebruikt en waar flexibelheid nodig is, zoals bij de aansluiting van een gasfles, wordt een flexibele leiding gebruikt. Het is daarbij opletten bij de flexibele leiding wat de levensduur ervan is. Meestal mogen flexibele leidingen maximaal 8 jaar tot na de fabricagedatum gebruikt worden, de eind- of fabricagedatum staat dan op de leiding vermeld. Het is daarbij goed om te zorgen dat de flexibele gasleiding voldoet aan de Europese norm EN 16436-1. Bovendien is het ook nog eens verstandig om in de camper alleen gasslangen te gebruiken waar al een voor gemonteerde aansluiting op zit. Een gasslang vastzetten met een slangklem is dan alleen voor buiten de camper, bijvoorbeeld bij een barbecue.
De koperen gasleiding voor in een camper heeft een buitendiameter van 8 mm, voor het makkelijker aansluiten zijn bijna alle aansluiting daarom gemaakt voor de 8 mm koperleiding. Bovendien is de koperleiding flexibel genoeg om deze in de juiste vorm te buigen. Het op maat snijden van een koperen leiding gebeurd met een pijpensnijder of een ijzerzaag. Let op bij een ijzerzaag dat er geen ijzervijlsel in de leiding komt of achterblijft.
Voor de flexibele gasslangen zijn deze in vaste standaardlengtes verkrijgbaar met de aansluitkoppelingen er al aan, of zonder aansluitkoppelingen zijn ze op willekeurige lengte te verkrijgen. Het makkelijkste zijn de standaardlengtes met aansluitkoppelingen eraan, deze kunnen doorgaans meteen op een koperleiding en drukregelaar worden aangesloten.
Toch kan het zijn dat er een aansluitnippel is voor flexibele gasslangen. Hierbij wordt dan de gasslang over de aansluitnippel geschoven en vastgezet met een slangklem. Zie hieronder een gaskraan en een t-splitter met aansluitnippels:
Let dus wel op, zoals eerder aangegeven, dat het beter is om alleen gebruik te maken van flexibele gasslangen met de aansluitkoppelingen er al aan in een camper. Er is geen verplichting in Nederland dat het niet mag, wel kan een verzekeraar de eis stellen voor een verzekering.
Om de koperleiding aan een flexibele leiding te koppelen als wel aan de betreffende gasverbruikers, worden er doorgaans knelkoppelingen / knelfittingen gebruikt. Deze knelkoppelingen zijn er in verschillende varianten, een rechte koppeling voor aansluitingen en verleningen van een koperleiding en kruis / T-koppelingen voor het splitten van een koperen leiding.
Een knelkoppeling bestaat uit een behuizing, knelring en wartelmoer. Doordat de knelring over de koperleiding gaat en deze in een conisch gat van de behuizing wordt geduwd door het aandraaien van de wartelmoer, wordt de knelring over de koperleiding en in de behuizing vastgezet.
Een wartelmoer van een knelkoppeling wordt daarbij voldoende aangedraaid, maar ook weer niet te vast. Wordt de wartelmoer niet ver genoeg aangedraaid dan is er kans op een lekkage, maar dit kan ook als deze te vast is aangedraaid. Wel kan een wartelmoer altijd strakker worden aangedraaid, alleen nooit losser. Hoe strak moet dan de wartelmoer worden aangedraaid? De een zegt eerst handvast aandraaien of aandraaien met steeksleutels tot er meer weerstand wordt gevoeld en daarna voor de 8 mm koperleiding nog een keer rond. De ander zegt vast is vast. Beide zijn in dit geval toepasbaar, al is een combinatie van de twee beter. Eerst wordt de wartelmoer handvast aangedraaid of aangedraaid met steeksleutels tot er meer weerstand wordt gevoeld, dan nog een keer rond en erna wordt gecontroleerd of de koperleiding en de wartelmoer vast genoeg zitten.
De knelkoppelingen kunnen daarna nog altijd met zeepsopwater gecontroleerd worden op lekkages. Komen er extra bubbels in het zeepsop dan betekent het dat de knelkoppeling nog lekt en iets verder kan worden aangedraaid.
Houdt rekening bij de knelkoppeling dat er altijd een recht stuk leiding in de koppeling gaat en na de knelkoppeling de leiding nog zo’n 2 cm recht blijft. Dit is nodig om lekkages te voorkomen. Ook is het zo dat knelkoppelingen van een gasleiding maar één keer gebruikt mogen worden. Dit is misschien niet altijd mogelijk en daarom wordt er goed opgelet of de knelkoppeling bij een tweede keer gasdicht is.
In onderstaande video wordt weergeven hoe een koperleiding op maat wordt gemaakt en gekoppeld met een knelkoppeling:
Het is misschien al opgevallen dat er bovenstaand geen steunhulzen worden toegepast in de koperleidingen. Want deze steunhulzen zorgen voor een stevigere leiding, omdat het gaat om een flexibele koperleiding. Alleen de een zegt dat het wel verstandig is en de ander geeft aan dat het niet nodig is. Bij een eventuele keuring in Nederland wordt er in ieder geval niet op gelet, zolang de gasinstallatie maar gasdicht is. Buiten dat, is de koperleiding al vrij stug en dikwandig voor zijn kleine buitendiameter, waardoor veel camperbouwers ook geen steunhulzen toepassen omdat de koperleiding al stevig genoeg is.
Wil je toch meer zekerheid dat een knelverbinding goed blijft, dan kun je de steunhulzen toepassen. Hiervoor wordt de binnenrand van het uiteinde van de koperleiding goed ontbraamd. Want met name bij gebruik van een pijpensnijder komt er een braam aan de binnenzijde die weg moet worden gehaald voordat er een steunhuls wordt ingeschoven. Na het ontbramen kan de steunhuls in de koperleiding worden geschoven met als laatste deel de ribbelzijde. Zie hiervoor onderstaande afbeeldingen:
In de plaats van knelkoppelingen kunnen op de koperen gasleidingen ook gaskranen worden gemonteerd. Dit kan makkelijk zijn om dichtbij de gastank het gas af te sluiten of het gas af te sluiten voor een specifieke verbruiker. De gaskranen zelf hebben een knelkoppeling aansluiting, waarbij een koperleiding op dezelfde manier wordt aangesloten als de knelkoppelingen. Bovendien kan met de meegeleverde beugel de gaskraan worden vastgezet tegen bijvoorbeeld een wand.
Alle koppelingen goed aangesloten? Dan kan het nog zijn dat over de tijdsduur ergens gas kan gaan lekken. Om dit te kunnen controleren wordt er een gaslekdetector zo dicht mogelijk bij de gastank geplaatst. Vanuit de gaslekdetector kan eenvoudig worden waargenomen of er gas lekt.
Let erbij op dat de gaslekdetector doorgaans een maximale druk van 2 bar aankan. De drukregelaar die op de gastank wordt aangesloten dient hier dan ook op afgestemd te worden.
Gasfles plaatsen en aansluiten
In de meeste campers wordt er gebruik gemaakt van losse gastanks, ook wel gasflessen genoemd. Deze gasflessen zijn er in verschillende varianten en groottes. De meest gebruikte zijn de blauwe en groene gasflessen, beide zijn in verschillende groottes verkrijgbaar. Het aansluiten van de blauwe gasflessen gaat wel iets anders dan de groene gasflessen.
Op de groene gasflessen zit een aansluiting met gaskraan erop en de blauwe niet. Voor het aansluiten van een gasleiding worden er eerst drukregelaars op de gasflessen aangesloten om te voorkomen dat de druk te hoog wordt in de gasleidingen en eindgebruikers. Bij de blauwe gasflessen zit er nog een gaskraan op de drukregelaar om het gas af te kunnen sluiten.
Aan de drukregelaars wordt vervolgens een flexibele gasslang aangesloten die daarna op een koperleiding wordt aangekoppeld.
Zie hieronder een video van hoe de blauwe gasfles wordt aangesloten:
In de volgende video is te zien hoe de groene gasfles wordt aangesloten:
In beide bovenstaande video’s worden gasslangen toegepast waarbij er al koppelingen op voor gemonteerd zijn. Maar het kan ook zijn dat er een drukregelaar wordt toegepast waarbij de gasslang op een aansluitnippel van de drukregelaar wordt geschoven en vastgezet met een slangklem.
Let hierbij wel op, zoals eerder aangegeven dat het beter is om alleen gebruik te maken van flexibele gasslangen met de aansluitkoppelingen er al aan in een camper. Er is geen verplichting in Nederland dat het niet mag, wel kan een verzekeraar de eis stellen voor een verzekering.
Er zijn ook crash drukregelaars verkrijgbaar. Deze drukregelaars zorgen ervoor dat bij een crash van de camper het gas automatisch wordt afgesloten. Dit is natuurlijk een optie en komt in mindere maten voor en wordt in principe alleen gebruikt als onder het rijden gas nodig is.
De drukregelaar zelf wordt hierbij niet op de gasfles aangesloten, maar wordt gemonteerd aan een wand. Tussen de drukregelaar en de gasfles wordt dan een flexibele hoge druk gasslang gebruikt.
Een andere optie is om dichtbij de gastank een gasfilter te plaatsen, dit wordt voornamelijk aangeraden bij LPG-installaties. De gasfilter zorgt ervoor dat als er vervuild gas is, deze niet de verbruikers vervuild waardoor deze probleemloos blijven functioneren. Een gasfilter wordt in de gasleiding geplaatst en het liefst nog voor de drukregelaar als dat kan. Zo niet, dan wordt de gasfilter direct na de drukregelaar geplaatst. Het aansluiten gebeurt via knelkoppelingen of aansluitnippels.
De gasflessen zelf worden meestal in een gesloten ruimte geplaatst, waarbij ze niet kunnen verschuiven of toch nog extra worden vastgezet. De gasfleskast wordt zo gemaakt dat er minimaal een gasfles na voorkeur inpast en bovendien dat de gasfles eenvoudig kan worden aangesloten.
Zie hieronder een gasfleskast voor een blauwe en een groene gasfles:
Omdat het in sommige landen verplicht is dat de gasfles in een afgesloten ruimte moet staan die ook nog gasdicht moet zijn, wordt ervoor gezorgd dat de deuropening wordt voorzien van een rubber om te zorgen dat als de deur dicht is niet zomaar gas kan ontsnappen via de deur. Tussen de planken wordt een afdichtingskit of lijm gedaan zodat er ook geen gas kan ontsnappen door kleine kieren. Wordt er vergeten kit tussen de planken te doen, dan kan achteraf nog een kitnaad in de hoeken worden aangebracht.
Bovendien moet er een gat in de bodem worden gemaakt waar lekkend gas kan ontsnappen naar buiten. Dit omdat het gas zwaarder is dan lucht. Het is hierbij goed uitmeten waar het gat moeten komen, omdat de gasfles zelf het gat niet mag afdekken evenals dat je niet zomaar door de bodem een gat kunt maken. Vanaf de onderzijde van de camper wordt gemeten waar ruimte is voor een gat, waarna in de gasfleskast wordt gemeten en afgetekend waar het gat uiteindelijk kan komen.
In onderstaande video is te zien hoe een gat in de bodem voor de gasfleskast wordt gemaakt:
In de video is het gat afgewerkt met een kitrand, alleen is het gat voor de rest helemaal open. Er kan dan nog een rooster aan de binnenzijde op geschroefd worden om te zorgen dat er niets zomaar doorheen valt evenals dat erbinnen kan komen. Er zijn speciale bodem doorvoer buizen met roosters te verkrijgen, deze kunnen ook toegepast worden. Bovendien kan er in het doorvoer gat een stuk gaas worden aangebracht om te voorkomen dat er ongedierte naar binnen kan kruipen.
Vanuit nog een ander veiligheidspersperspectief wordt de gasfles ingeklemd in de gasfleskast zodat deze niet zo makkelijk kan verschuiven. Nog beter is om deze vast te zetten met een gasflesbeugel met een spanriem eraan. Dit in combinatie met een vloerplaat waar een rond gat in zit precies waar de gasfles in valt, hierdoor wordt de gasfles goed vastgezet.
Let ook op, als er een tweede gasfles wordt meegenomen dat deze ook in de gasfleskast moet komen.
Lpg-installatie
In de plaats van een gewone gasfles zijn er ook LPG-gasflessen en tanks die gebruikt kunnen worden. Een vaste LPG-tank heeft daarbij als voordeel dat deze doorgaans een grotere capaciteit heeft en er dus minder snel gevuld hoeft te worden.
Voordat er verder wordt gegaan is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de normen en regels omtrent LPG in een voertuig. Zie daarvoor de subcategorie: Subcategorie (gas) eisen, normen en keurmerken.
Een LPG gas installatie kan dus op twee manieren worden ingebouwd, met een losse gasfles of een vaste ingebouwde tank. Hieronder wordt dan ook op beide ingegaan.
LPG-gasfles
De LPG-gasfles lijkt grotendeels op een normale gasfles. Alleen aan de bovenzijde zitten meer aansluitingen en een meter, een LPG-gasfles moet dan ook minimaal het volgende hebben:
- 80% vulafsluiter.
- Niveau indicator.
- Overdrukventiel (afvoerventiel).
- Overstroom ventiel.
- Handbediende servicekraan direct gemonteerd op de tank.
Deze LPG-gasflessen kunnen dan ook net zoals een gewone gasfles uit de camper worden gehaald. Omdat er dus doorgaans twee aansluitingen op zitten, een voor de verbruikers en de ander voor het vullen, kan aan de vulaansluiting een leiding worden gemonteerd voor een vulaansluiting in de buitenwand van de camper. Hierdoor hoeft de fles voor het vullen niet meer uit de camper gehaald te worden. Wel moet de LPG-gasfles dan met een gekeurde beugel aan het frame van de camper vast staan. Zie hiervoor naastgelegen afbeelding van een LGP-gasfles in een gekeurde beugel.
Later wordt over de buiten vulaansluiting verder op in gegaan.
Voor gebruik van een LPG-gasfles gelden strengere normen omtrent het plaatsen in een voertuig. Zorg dus ook dat hieraan wordt voldaan zodat de installatie kan worden goedgekeurd en de camper kan worden verzekerd. Zie meer informatie in de subcategorie: Subcategorie (gas) eisen, normen en keurmerken. Hieronder enkele punten waaraan een LPG-gasflesopslag moet voldoen:
- De gasfles bevind zich in een afgesloten ruimte met een ventilatie gat naar buiten, dat maximaal 50 mm boven de vloer is geplaatst.
- Het ventilatie gat heeft een minimale opening van 2% van het vloeroppervlak, met een minimum van 100 cm2. Daarbij mogen de gasflessen / tanks de openingen niet afdekken.
- Bij een tankopslag die van binnenuit toegankelijk is, mogen er maximaal 2 tanks in staan van elk maximaal een capaciteit van 16 kg.
- Indien de LPG-gasfles van buitenaf wordt gevuld, dient deze met een gekeurde beugel vast te staan.
- Er mogen geen elektriciteitsdraden en elektrische apparaten aanwezig zijn in de afgesloten ruimte, behalve laagspanningsgascontroleapparatuur.
Voor het aansluiten van de gasfles voor de verbruikers, lijkt dit veel op het aansluiten van een gewone gasfles. Er is een drukregelaar nodig en een flexibele gasslang om van de drukregelaar naar de koperleiding toe te komen. Voordat de koperleiding verder gaat naar de verbruikers wordt er een gasfilter in de leiding geplaatst of deze kan al voor de drukregelaar op de gasfles geplaatst zijn.
De gasfilter is nodig omdat LPG niet altijd schoon is, er kan namelijk wat rommel in zitten en paraffine olie zijn toegevoegd. Paraffine wordt zogenaamd toegevoegd om octaan pieken in LPG te verspreiden.
Dat is handig wanneer er LPG getankt wordt met een motorvoertuig, alleen niet voor gas apparatuur. Om dus te voorkomen dat de verbruikers het niet meer doen is een gasfilter nodig en dan ook een gasfilter die de paraffine eruit filtert (Truma gasfilter). Het gasfilter is alleen niet verplicht maar wel een aanrader omdat als de verbruikers kapotgaan door vervuilt LPG of paraffine wordt dit doorgaans niet meer door de fabrikant vergoed.
Voor de drukregelaar is het nog opletten dat deze geschikt is voor LPG.
LPG-tank
In de plaats van losse LPG-gasflessen zijn er ook de vaste LPG-tanks. Deze hebben doorgaans een grotere capaciteit waardoor er minder snel getankt hoeft te worden. Deze tanks worden vaak onder het voertuig geplaatst. Binnen kan, maar dan moet het in een afgesloten ruimte zijn die alleen van buitenaf bereikbaar is.
De LPG-tanks zijn daarbij veelal voor een liggende positie gemaakt. Alleen omdat de tank cilindrisch is, is het opletten (over de as van de cilinder) onder welke hoek de tank is geplaatst. Dit heeft te maken met de aansluitingen en de inwendige componenten. Want inwendig moet het dampgas uit de tank kunnen worden gehaald en niet het vloeibare gas.
Het monteren van de LPG-gastank gebeurd met een speciale beugel en metalen spanbanden. De metalen beugel wordt goed aan het voertuig gemonteerd, of dit nu binnen of buiten het voertuig is. Want volgens de normen en regels moeten vaste LPG-tanks bij een maximaal voertuiggewicht van 3500 KG de volgende G-krachten aankunnen:
- 20 G in de rijrichting
- 8 G naar links en rechts
Goed is daarbij ook rekening te houden dat de tank maximaal 10 G aankan naar boven en onder. Omdat de ophangbeugels kunnen verschillen, is het goed om de bijgeleverde handleiding te lezen. Ook kan er gekozen worden om de LPG-tank door een gespecialiseerd bedrijf in te laten bouwen, dan kan ervan uit worden gegaan dat het zeker goed gebeurd en de installatie goed gekeurd wordt. Want door de hoge eisen kan het zijn dat de LPG installatie niet wordt goedgekeurd als deze zelf is geplaatst.
Bij de LPG-tank moet ook een gasdrukregelaar worden gebruikt, alleen wordt deze niet meteen op de tank aangesloten. Op de tank wordt eerst een koperleiding die de hoge druk ook aankan aangesloten, de koperleiding wordt daarna op de gasdrukregelaar aangesloten. De gasdrukregelaar wordt dan ergens op het voertuig gemonteerd.
Omdat de liggende LPG-tanks een groter verdampingsdruk hebben, is een tweetraps gasdrukregelaar nodig. De eerste trap reduceert de druk tot 2,5 / 3 bar en de tweede trap tot de gewenste einddruk, doorgaans 30 millibar. Tevens voorkomt deze opstelling dat er vloeibare gas na de drukregelaar in het lage druk gassysteem komt.
Ook is het goed om bij de lpg-gastank een gasfilter te plaatsen. Dit kan voor of na de drukregelaar.
LPG buiten vulaansluiting
Zoals eerder besproken kunnen de LPG-gasflessen en LPG-gastanks met een buiten vulaansluiting gevuld worden. Alleen mag dit officieel niet zomaar door een particulier gebruikt worden in Nederland omdat Nederland geen keuring heeft op gas installaties in voertuigen voor huishoudelijk gebruik (zie Wettenbank, Activiteitenregeling milieubeheer 5.73). De volgende regels blijken dan ook van toepassing te zijn:
- Een losse LPG-gasfles mag nooit particulier gevuld worden, ook al wordt dit via een buitenaansluiting gedaan.
- Een vaste LPG-tank voor huishoudelijk gebruik mag nooit particulier worden gevuld, ook al wordt dit via een buiten vulaansluiting gedaan.
- Een vaste LPG-tank die alleen voor het rijden wordt gebruikt mag weer wel door een particulier gevuld worden. De tank wordt dan ook alleen gebruikt voor de voortstuwing van het voertuig, met uitzonderingen voor een verwarming. Bovendien hoort de LPG-tank bij de APK-keuring.
In het buitenland mag het in sommige landen weer wel tenzij de installatie voor vast is ingebouwd en een buiten vulaansluiting heeft. Nu is het zo dat met een buiten vulaansluiting minder snel kan worden gezien of de LPG voor het voertuig is of voor huishoudelijk gebruik. Daarom gebeurt het toch in Nederland dat er LPG getankt wordt voor huishoudelijk gebruik. Wel mag een pompbediende weigeren dat er LPG wordt getankt en als er iets gebeurd dan kan het zijn dat degene die tankt verantwoordelijk wordt gesteld. Laat daarom de LPG-gasfles of tank door een gasvulbedrijf vullen om problemen te voorkomen.
Voor het plaatsen van de LPG buiten vulaansluiting lijkt deze veel op het plaatsen van een water vulaansluiting. In de plaats van een waterslang wordt dan een flexibele hogedruk vulgasslang aangesloten. Bovendien wordt de watervulaansluiting van buitenaf vast gemaakt, maar de LPG buiten vulaansluiting van binnenuit met een binnen deel.
In onderstaande video is te zien hoe een vulaansluiting voor water wordt geplaatst:
Met de LPG buiten vulaansluiting kan er dus LPG bij een tankstation worden getankt. Alleen is het zo dat niet elk land dezelfde vulslang connector gebruikt. Hierdoor zijn er verschillende vulnippels nodig die op de LPG buiten vulaansluiting worden geplaatst. Zie onderstaande lijst van vulnippels en de meeste landen die deze gebruiken:
- Bajonetaansluiting
- Nederland
- Europa nippel
- België
- Duitsland
- Engeland
- Luxemburg
- Ierland
- Schotland
- Wales
- Italië nippel
- Italië
- Denemarken
- Frankrijk
- Griekenland
- Slovenië
- Kroatië
- Bosnië
- Servië
- Hongarije
- Oostenrijk
- Zwitserland
- Zweden
- Spanje nippel
- Spanje
- Portugal
Kijk op mylpg.eu voor tankstations waar LPG getankt kan worden
Gas (BBQ) buitenaansluiting plaatsen
In de zomer lekker buiten barbecueën of koken? Dan is het niet nodig om een losse gasfles extra mee te nemen, er kan namelijk een buitenaansluiting voor gas worden aangebracht in de buitenwand van de camper. Aan de buitenaansluiting wordt dan de gasslang van de barbecue of ander kooktoestel aangesloten.
Het plaatsen van de buitenaansluiting op gas lijkt veel op de buitenaansluiting voor 230 Volt. In de plaats van een elektriciteitskabel wordt dan een koperen gasleiding op de buitenaansluiting aangesloten. In onderstaande video is te zien hoe een buitenaansluiting voor elektriciteit wordt geplaatst:
Daarnaast zijn er nog meerdere varianten van de buitenaansluitingen voor gas. Omdat deze van vorm anders zijn, blijft de basis van het plaatsen van deze buitenaansluiting hetzelfde. Zolang er vooraf een mal wordt gemaakt voor de juiste gat-afmeting, dan komt het meestal goed.
Deze pagina bevat Affiliate Links. Als je via deze uitgaande links iets koopt ontvangt Sajenn daar een kleine commissie over. De prijs die jij betaalt verandert niet. Op deze manier kan de website onderhouden worden.
Geef een reactie