Welke gasflessen of tanks zijn geschikt voor in een camper?

Verschillende soorten gasflessen

Voor de opslag en het vervoer van gas zijn verschillende soorten gasflessen en tanks ontwikkeld. Het grootste verschil tussen deze varianten is doorgaans de inhoud, maar ook het type gas waarvoor de fles of tank geschikt is speelt een rol. Daarnaast kunnen er verschillen zijn in de aansluitingen en de aanwezigheid van extra beveiligingsvoorzieningen, zoals bij LPG-tanks.
Onderstaand wordt dan ook verder ingegaan op de meest voorkomende typen gasflessen en gastanks die ook geschikt zijn voor gebruik bij kamperen.
Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn:

• Tarragewicht; dit is het gewicht van de lege gasfles, zonder inhoud. Dit is niet alleen relevant voor vulstations, maar kan ook gebruikt worden om het gasniveau te bepalen door de fles te wegen.
• Verloopnippel; dit is een los onderdeel dat op de vulaansluiting geplaatst kan worden om een ander type vulslang te kunnen gebruiken.
• Productiedatum; dit is de datum waarop de gasfles of gastank is geproduceerd.
• Keurdatum; dit is de datum van de laatste keuring van de gasfles of tank.

Gascartouches

Gascartouches, ook wel gaspatronen, gascartridges of gasblikjes genoemd, zijn compacte, eenmalig te gebruiken gasopslageenheden. Na gebruik worden ze weggegooid en is een nieuwe cartouche nodig. Door hun lichte gewicht en kleine formaat zijn ze gemakkelijk mee te nemen en daardoor vooral geschikt voor kamperen of incidenteel gebruik.
Ondanks het beperkte volume bevatten gascartouches voldoende gas voor relatief langdurig gebruik, afhankelijk van het verbruikstoestel. Een bijkomend voordeel is de brede verkrijgbaarheid in reguliere winkels, met name in westerse landen. Hierdoor vormen gascartouches een toegankelijke optie wat betreft beschikbaarheid onderweg.
De inhoud van gascartouches bestaan doorgaans uit butaan, soms gemengd met een klein percentage propaan. Volledig op propaan werkende cartouches worden niet veel gemaakt of verkocht, vanwege de hogere druk en ze zijn ook duurder. Dit beperkt de inzetbaarheid van gascartouches in koudere klimaten, waar butaan minder goed verdampt.
Er bestaan verschillende typen gascartouches, elk met eigen kenmerken:

• Doorprikbare cartouches
• Draai- en klikcartouches
• Schroefdraadcartouches
• Spuitbusachtige vorm cartouches met bajonetaansluiting

Elke variant heeft specifieke voor- en nadelen, afhankelijk van het gebruikte systeem en de gewenste toepassing.

Doorprikbare cartouches

Doorprikbare cartouches, ook wel prikblikjes genoemd, zijn bedoeld voor gebruik met apparaten die beschikken over een prikaansluiting. Bij aansluiting wordt de cartouche doorboord, waardoor er een directe opening ontstaat naar het gas.
Omdat de cartouche na het doorprikken niet meer kan worden afgesloten, moet deze volledig leeg zijn voordat loskoppeling mogelijk is. Anders lekt het resterende gas direct weg, wat veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Vanwege deze eigenschap, en het risico op lekkage, is het gebruik van doorprikbare gascartouches de afgelopen jaren afgenomen.

Draai en klik cartouches

Als reactie op de nadelen van doorprikbare cartouches heeft Campingaz de CV-serie ontwikkeld. Deze cartouches zijn voorzien van een draai- en klikaansluiting, waarmee de gasverbruiker eenvoudig wordt aangesloten op de cartouche, door te draaien en vast te klikken. Dit zorgt voor een stevige en veilige verbinding.

Bij het loshalen van de cartouche sluit een geïntegreerde gasafsluiter (Lindalklep) automatisch de opening af, waardoor gaslekkage wordt voorkomen. Deze veiligheidsfunctie maakt het systeem veiliger en praktischer in gebruik dan de doorprikbare varianten.
Draai- en klikcartouches worden daarentegen uitsluitend en alleen geproduceerd door Campingaz en zijn specifiek ontworpen voor gasverbruikers met een CV-aansluiting. Hierdoor zijn deze cartouches doorgaans niet compatibel met apparatuur van andere merken.

Schroefdraadcartouches

Naast de draai- en kliksystemen maken veel fabrikanten gebruik van gascartouches met een schroefdraadaansluiting. Hierbij wordt de cartouche aan de gasverbruiker geschroefd, wat een stevige verbinding oplevert. De cartouche kan na gebruik weer worden losgedraaid.
Net als bij de CV-cartouches is een interne Lindalklep aanwezig, waardoor de cartouche automatisch wordt afgesloten bij het loskoppelen. Dit voorkomt gaslekkage en verhoogt de veiligheid tijdens gebruik en transport.
Schroefdraadcartouches hebben als voordeel dat ze breed toepasbaar zijn op gasverbruikers van verschillende merken. Daarnaast zijn ze over het algemeen beter verkrijgbaar dan de specifiekere draai- en kliksystemen.

Spuitbusachtige vorm cartouches met een bajonetaansluiting

Er bestaan ook spuitbusachtige gascartouches die voornamelijk worden gebruikt in draagbare één pits gasfornuizen. Deze cartouches zijn voorzien van een bajonetaansluiting, waarmee ze eenvoudig en snel kunnen worden bevestigd of losgekoppeld.
Dankzij een interne gasklep blijft de cartouche afgesloten na het loskoppelen, waardoor gaslekkage wordt voorkomen. Dit maakt het systeem veilig en geschikt voor herhaald gebruik binnen de daarvoor ontworpen apparaten.

Propaancartouches

Volledig met propaan gevulde cartouches komen ook voor. Alleen omdat propaan een hogere dampdruk heeft dan butaan, zijn deze cartouches dikwandig en daardoor aanzienlijk zwaarder dan de butaan- of butaan/propaancartouches van vergelijkbaar formaat.
Bovendien kunnen ze zijn voorzien van een buitendraadse schroefaansluiting die afwijkt van die van butaanschroefdraadcartouches, waardoor ze uitsluitend passen op daarvoor geschikte gasverbruikers.

Metalen gasfles

De meest gangbare gasflessen zijn vervaardigd uit metaal en zijn hervulbaar. Zo zorgt de ronde vorm voor een gelijkmatige verdeling van de druk. Waarbij aan de onderzijde een stevige voet bevindt om de gasfles stabiel rechtop te kunnen plaatsen.

Bovenop is dan weer doorgaans een beschermende kraag aangebracht rondom de gasaansluiting, vaak voorzien van geïntegreerde handgrepen voor eenvoudiger verplaatsing.
Metalen gasflessen zijn bovendien robuust en duurzaam, maar hebben ook een relatief hoog eigen gewicht. Ondanks dit nadeel zijn ze op veel locaties eenvoudig verkrijgbaar en te laten vullen.
Bovenop bevindt zich een aansluiting voor zowel gasafname als het hervullen van de fles. De uitvoering van deze aansluitingen kan wel variëren, wat betekent dat compatibiliteit met de gebruikte gasverbruikers goed gecontroleerd moet worden.

De binnenzijde van een gasfles is doorgaans weer volledig leeg; er zijn geen extra voorzieningen aanwezig. Daarom mogen deze gasflessen uitsluitend en alleen worden gevuld door erkende vulstations of gasleveranciers, die in staat zijn de gasfles correct en veilig te vullen tot het maximale toegestane niveau, meestal circa 80% van de inhoud.
Zo worden deze gasflessen doorgaans gevuld met propaan of butaan. Waarbij tijdens het gebruik en transport de fles rechtop dient te staan. Hoewel liggend vervoer mogelijk is, wordt dit afgeraden. In verticale positie bevindt de dampfase zich namelijk bovenin, waardoor wordt voorkomen dat vloeibaar gas de aansluiting bereikt en kan lekken.

Kunststof gasfles

Ter vermindering van het gewicht zijn er ook gasflessen van kunststof ontwikkeld. Deze flessen zijn aanzienlijk lichter dan de stalen varianten, terwijl ze hetzelfde doel dienen. Een bijkomend voordeel is dat kunststof niet kan roesten.
Net als metalen flessen hebben kunststof gasflessen een ronde vorm om de druk gelijkmatig te verdelen. Aan de onderzijde bevindt zich een verstevigde voet voor stabiele plaatsing, en aan de bovenzijde is doorgaans een beschermkap aangebracht rondom de aansluiting, vaak gecombineerd met geïntegreerde handgrepen.
De binnenzijde van de fles bevat ook geen extra componenten. Daarom mogen deze gasflessen ook uitsluitend en alleen worden gevuld door erkende vulstations of gasleveranciers, die de fles op een veilige manier kunnen vullen tot het maximaal toegestane niveau, meestal rond 80%.

Zo is net als de metalen variant de aansluiting aan de bovenzijde aanwezig voor zowel gasafname als het hervullen van de fles. De uitvoering van deze aansluitingen kan ook verschillen per merk en type, waardoor controle op compatibiliteit met de gebruikte apparatuur noodzakelijk is.
Wat betreft verkrijgbaarheid en mogelijkheden tot hervullen kan er variatie zijn per regio en leverancier. Niet alle vulstations kunnen of mogen deze kunststof gasflessen vullen, wat aandacht vereist bij aanschaf en gebruik.
Tijdens gebruik en transport dienen deze kunststof gasflessen ook rechtop te staan. Liggend vervoer is mogelijk, maar wordt afgeraden. Want in verticale positie blijft de dampfase bovenin, wat voorkomt dat vloeibaar gas in de aansluiting terechtkomt en mogelijk gaat lekken.

LPG-gasfles

Voor het gebruik van LPG zijn er speciale gasflessen of gasdamptanks beschikbaar. Het belangrijkste verschil ten opzichte van standaard gasflessen is dat LPG-flessen of tanks voorzien zijn van meerdere uitwendige en inwendige onderdelen. Deze zorgen onder andere voor een gecontroleerde vulling tot het maximale veilige niveau, meestal rond 80% van de inhoud.
De opbouw van LPG-gasflessen is vergelijkbaar met die van gewone gasflessen, maar de extra voorzieningen maken het mogelijk om deze flessen zelfstandig te vullen bij daarvoor geschikte LPG-tankstations. Dit maakt ze in veel gevallen aantrekkelijker in gebruik, vooral bij langdurige of regelmatige inzet.
LPG-gasflessen zijn doorgans wel onderworpen aan strengere regelgeving, zeker bij toepassing in campers. Denk hierbij aan specifieke eisen voor installatie, ventilatie, keuringen en het gebruik van vulpunten.
Tijdens gebruik en transport moeten LPG-gasflessen ook rechtop staan. Want in verticale positie bevindt de dampfase zich bovenin de fles, wat voorkomt dat vloeibaar gas via de aansluiting kan ontsnappen.
LPG-gasflessen zijn daarbij net als gewone gasflessen verkrijgbaar in zowel metalen als kunststof uitvoeringen, elk met eigen kenmerken en toepassingen.

LPG-gasdamptank

Voor de opslag van LPG zijn er ook speciale gasdamptanks beschikbaar die in of onder een voertuig gemonteerd kunnen worden. Deze tanks hebben doorgaans een groter volume dan LPG-gasflessen, waardoor een grotere hoeveelheid LPG meegenomen kan worden.
De tanks zijn ook rond van vorm, wat zorgt voor een goede drukverdeling. In tegenstelling tot gasflessen worden deze tanks vaak liggend geplaatst, wat hoogte bespaart en integratie in voertuigen vergemakkelijkt.

Net als LPG-gasflessen zijn gasdamptanks voorzien van meerdere inwendige en uitwendige componenten. Deze zorgen onder andere voor een veilige vulling tot het maximaal toegestane niveau en dragen bij aan een veilige werking tijdens gebruik.
Het gebruik van LPG-gasdamptanks in campers valt doorgaans ook onder strenge regelgeving. Installatie, ventilatie, keuringen en het gebruik van veilige vulpunten zijn hierbij belangrijke aandachtspunten.
Bovendien is het belangrijk dat LPG voor voortstuwing en recreatief gebruik altijd gescheiden blijft. Indien het voertuig rijdt op LPG, dan is daarvoor een aparte tank aanwezig. Voor kook- of verwarmingsdoeleinden wordt LPG geleverd vanuit een afzonderlijke gasdamptank die specifiek daarvoor is bedoeld.

Aansluitingstypes gasflessen

Gasflessen zijn verkrijgbaar met verschillende soorten aansluitingen. Het is daarom van belang om vast te stellen welk type aansluiting een gasfles heeft en of deze compatibel is met de gebruikte gasinstallatie of drukregelaar. Want bij incompatibiliteit is een passende gasdrukregelaar of verloopstuk nodig.
Naast verschillen in aansluiting voor gebruik, kunnen ook de vulaansluitingen per land verschillen. Een gasfles die in Nederland probleemloos gevuld kan worden, is mogelijk niet te vullen in een ander land vanwege afwijkende standaarden. Het meenemen van geschikte verloopnippels kan dit probleem onderweg voorkomen.
De meest voorkomende aansluittypes voor in Europa zijn:

Gasfles namen en merken

Op de markt zijn diverse namen en merken actief die gasflessen aanbieden. Veel van deze aanbieders hanteren een eigen vul- of omruilsysteem. Naast de technische eigenschappen van de gasflessen zelf, brengen ook de merk specifieke systemen verschillende voor- en nadelen met zich mee.
Niet elk merk wordt in het buitenland herkend of geaccepteerd voor hervulling of omruiling. Dit kan gevolgen hebben voor de beschikbaarheid tijdens reizen. Daarnaast verschilt het per merk of de gasfles eigendom is of slechts in bruikleen wordt gegeven.
Onderstaand zijn de meest voorkomende gasfles namen en merken in Nederland op een rijtje gezet, met daarbij de voor- en nadelen.

Campingaz

Campingaz is een van de bekendste merken op het gebied van draagbare gasvoorziening en bestaat sinds 1949. Het merk is vooral bekend vanwege de gasflessen 901, 904 en 907, met respectievelijke gasinhouden van 400, 1800 en 2750 gram. Dankzij hun compacte formaat en brede verkrijgbaarheid in meer dan 120 landen zijn ze bijzonder populair, vooral in Midden en Zuid-Europa.
De gasflessen zijn gevuld met butaan en worden aangeboden via een omruilsysteem: een lege fles wordt ingeleverd en direct omgewisseld voor een volle. De rode dop op de fles geeft aan dat deze op correcte wijze is gevuld door een erkend vulstation. Bij de eerste aankoop wordt de gasfles gekocht, waardoor deze eigendom wordt van de gebruiker.

Technische gegevens:

• Materiaal: staal
• Kleur: blauw
• Gas: butaan
• Leeggewicht: 1, 2,9 en 3,75 kg
• Hoogte: 15, 20 en 26 cm
• Diameter: 10, 20 en 20 cm
• Eigendom: gebruiker
• Keuringstermijn: niet opgegeven

Voordelen:

• Wereldwijd verkrijgbaar, vooral in Midden en Zuid-Europa
• Compacte formaten, geschikt voor kleine ruimtes

Nadelen:

• Niet geschikt bij temperaturen rond of onder het vriespunt (butaan verdampt dan niet meer).
• In Noord-Europa, met name Scandinavië, beperkt tot niet verkrijgbaar
• Gasniveau is niet visueel afleesbaar

Naast gasflessen biedt Campingaz ook diverse gascartouches aan:

• Prikcartouche
• Draai- en klikcartouche (type CV)
• Spuitbusachtige cartouche

Deze gascartouches zijn gevuld met butaan of een mengsel van butaan en propaan, en zijn verkrijgbaar in veel (buitenlandse) winkels.

DIN-gasfles

De bekende groene gasflessen, ook wel de DIN-gasflessen genoemd, zijn vooral populair in de recreatiesector en verkrijgbaar in varianten van 2,5 kg, 5 kg en 10,5 kg gasinhoud.
Een belangrijk voordeel is dat deze gasflessen op veel locaties kunnen worden gevuld of omgeruild. In de meeste gevallen wordt de fles gekocht en ben je dus eigenaar. Daarbij geldt echter wel een keurtermijn van 10 jaar. Na deze periode moet de gasfles worden herkeurd door een erkend bedrijf, of vervangen worden door een nieuwe fles.
Bij het omruilen kan het voorkomen dat je moet bijbetalen wanneer je een gasfles met meer resterende keuringsjaren ontvangt. Andersom kan het zijn dat je minder betaalt als je een oudere fles terugkrijgt.

De gasflessen worden zowel merkloos als onder bekende merknamen verkocht. In sommige gevallen vallen ze onder een statiegeldsysteem, waarbij een statiegeldbewijs vereist kan zijn. Controleer dit altijd bij de aankoop maar ook bij het omwisselen.

Primagaz

In Nederland is Primagaz overgenomen door Benegas, maar er kunnen nog steeds oude Primagaz-gasflessen in omloop zijn in Nederland. Primagaz is, net als Benegas, een merk, maar wel in veel landen propaan verkoopt. Het assortiment van Primagaz bestaat voornamelijk uit metalen gasflessen.
De oude 5 kg DIN-gasflessen zijn vervangen door lichtere metalen gasflessen, de zogenaamde EasyBlue-gasflessen, die ook door Benegas worden gebruikt. Daarnaast is Primagaz partner voor de verkoop en distributie van Campingaz-gasflessen in de Benelux.
Primagaz werkt met zowel statiegeldflessen als flessen die je koopt en waarvan je eigenaar wordt. De statiegeldflessen kunnen zonder aankoopbewijs of waarborgkaart worden ingeleverd, mits ze nog in goede staat zijn. Het is echter wel verstandig het aankoopbewijs te bewaren om misverstanden te voorkomen.

Benegas

Benegas is een Nederlandse gasleverancier en merk, actief in Nederland, België en Duitsland. Ze leveren zowel nieuwe gasflessen als gevulde gasflessen. Na de overname van de Nederlandse tak van Primagaz leveren ze ook de EasyBlue-gasflessen van Primagaz, maar dan onder de naam Benegas Comfort Steel, evenals Campingaz-gasflessen.
Daarnaast biedt Benegas ook kunststof gasflessen aan, de Benegas Light-serie, met inhoud van 5, 7,5 en 10 kg gas. Deze kunststof gasflessen zijn veel lichter dan de stalen flessen met een vergelijkbare gasinhoud.
Zo werkt Benegas met zowel statiegeldflessen als verkoopflessen. Statiegeldflessen kunnen zonder aankoopbewijs, registratie of waarborgkaart worden ingeleverd, mits ze nog in goede staat zijn. Het is echter verstandig het aankoopbewijs te bewaren om misverstanden te voorkomen.

Benegas Comfort Steel

• Materiaal gasfles: metaal
• Kleur: blauw
• Gas: propaan
• Gasinhoud: 6 en 9,5 kg
• Aansluiting: DIN
• Gewicht leeg: 4,6 en 6,3 kg
• Hoogte: 48,8 en 55 cm
• Diameter: 24,6 en 30 cm
• Eigendom: statiegeldfles

Benegas Light

• Materiaal gasfles: kunststof
• Kleur: groen
• Gas: propaan
• Gasinhoud: 5, 7,5 en 10 kg
• Aansluiting: DIN
• Gewicht leeg: 3,8, 4,1 en 5,3 kg
• Hoogte: 39, 47 en 57,1 cm
• Diameter: 30,5 cm (alle maten)
• Eigendom: statiegeldfles

Benegas Professional Grijs

• Materiaal gasfles: metaal
• Kleur: grijs
• Gas: propaan
• Gasinhoud: 10,5 kg
• Aansluiting: DIN
• Gewicht leeg: 12 kg
• Hoogte: 58 cm
• Diameter: 30 cm
• Eigendom: statiegeldfles

Voordelen:

• Lichtgewicht kunststof gasflessen
• De kunststof gasflessen roesten niet (corrosievrij)
• Gasniveau is visueel controleerbaar bij de kunststof gasflessen
• Geschikt voor gebruik in winterse omstandigheden

Nadelen:

• Zware metalen gasflessen
• Gasniveau niet visueel controleerbaar bij de metalen gasflessen
• Alleen verkrijgbaar in Nederland, België en Duitsland

Antargaz

Antargaz is een gasleverancier met Franse roots, actief in meerdere landen. Ze leveren zowel metalen als kunststof gasflessen. Maar hoewel Antargaz in verschillende landen actief is, kunnen gasflessen die in de Benelux zijn gekocht niet worden ingewisseld buiten de Benelux. Zo is bijvoorbeeld de Calypso-gasfles in Frankrijk rood, gevuld met butaan en heeft een andere aansluiting dan de groene propaanvariant in de Benelux.
Antargaz werkt met een statiegeldsysteem. Bij de eerste aanschaf betaal je voor de borg en het gas. Lever je een lege gasfles in voor een volle, dan betaal je alleen het gas. Wil je de fles helemaal inleveren, dan krijg je de borg terug. Belangrijk: het aankoopbewijs dient als waarborgbewijs. Zonder dit bewijs kun je een Antargaz-gasfles niet omruilen of inleveren.
Voor recreatief gebruik zijn onder andere de Take5, Cocoon, Calypso en PK10 gasflessen beschikbaar.

Take5

• Materiaal gasfles: staal
• Kleur: donkerblauw
• Gas: propaan
• Gasinhoud: 5 kg
• Aansluiting: DIN
• Gewicht leeg: 6 kg
• Hoogte: 46 cm
• Diameter: 23 cm
• Eigendom: statiegeldfles

Cocoon

• Materiaal gasfles: kunststof
• Kleur: zwart
• Gas: propaan
• Gasinhoud: 5 kg
• Aansluiting: Snelkoppeling 27 mm
• Gewicht leeg: 5,7 kg
• Hoogte: 35 cm
• Breedte: 30 cm
• Eigendom: statiegeldfles

Voordelen:

• Lichtgewicht kunststof gasflessen
• De kunststof gasflessen roesten niet (corrosievrij)
• Gasniveau kan visueel controleerbaar zijn bij de kunststof gasflessen
• Geschikt voor gebruik in winterse omstandigheden

Nadelen:

• Zware metalen gasflessen
• Gasniveau niet visueel controleerbaar bij de metalen gasflessen
• Alleen verkrijgbaar in de Benelux

Jewagas

Jewagas is onderdeel van de Jewa Group, een familiebedrijf dat actief is in Nederland en Duitsland. Ze leveren propaan in gasflessen die zowel verkocht worden als via een statiegeldsysteem verkrijgbaar zijn. Het assortiment bestaat uit een ruime selectie metalen gasflessen, waarbij de aansluitingen kunnen variëren per type fles.

Assortiment Jewagas:

• 2,5 kg gasfles groen staal (bekende groene gasfles)
• 5 kg gasfles groen staal (bekende groene gasfles)
• 5 kg gasfles Orange Energy staal (statiegeldfles)
• 5 kg gasfles Jewa Easy Click blauw staal (statiegeldfles)
• 11 kg gasfles grijs staal
• 18 kg gasfles grijs staal
• 11 kg gasfles aluminium
• 14 kg gasfles aluminium
• 18 kg gasfles aluminium

Voordelen:

• Groot assortiment metalen gasflessen
• Geschikt voor gebruik in winterse omstandigheden

Nadelen:

• Zware metalen gasflessen
• Gasniveau niet visueel controleerbaar
• Beperkt aantal locaties in Nederland voor omruilen

Alugas

Alugas is een Duits bedrijf dat zich richt op het produceren van aluminium gasflessen, onder andere voor gebruik in campers. Deze gasflessen zijn aanzienlijk lichter dan stalen gasflessen, corrosievrij (roesten niet) en kunnen worden gevuld met propaan of butaan. Ze zijn verkrijgbaar vanaf een gasinhoud van ongeveer 6 kg propaan en worden in heel Europa op steeds meer plekken bijgevuld of omgewisseld.
Alugas-flessen zijn in aanschaf duurder, maar daar staat tegenover dat je een lichte en duurzame gasfles in handen hebt. De gasflessen hebben een keuringstermijn van 10 jaar en bij aankoop ben je zelf eigenaar van de gasfles.
Voor recreatief gebruik zijn de volgende modellen het meest gangbaar:

ALUGAS handgreepcilinder 11 kg

• Materiaal gasfles: aluminium
• Kleur: grijs
• Gas: propaan of butaan
• Gasinhoud: 11,4 kg (propaan) / 13,3 kg (butaan)
• Gewicht leeg: 5,4 kg
• Hoogte: 57,5 cm
• Diameter: 30 cm
• Eigendom: gebruiker
• Keuringstermijn: 10 jaar

Voordelen:

• Groot assortiment aluminium gasflessen
• Lichtgewicht aluminium gasflessen
• Roesten niet (corrosievrij)
• Beschikbaar in meerdere Europese landen
• Geschikt voor gebruik in winterse omstandigheden met propaan

Nadelen:

• Hogere aanschafprijs
• Gasniveau niet visueel controleerbaar
• Niet geschikt bij temperaturen rond of onder het vriespunt met butaan (butaan verdampt dan niet meer).

JSP

JSP is een Nederlands bedrijf dat RVS gasflessen maakt en verkoopt. Deze flessen zijn lichter dan stalen gasflessen, corrosievrij (roesten niet) én goed recyclebaar. Ze hebben wel, net als de vele andere gasflessen, een keuringtermijn van 10 jaar.
Hoewel JSP verschillende modellen aanbiedt voor recreatief gebruik, met een inhoud van 2,5 kg, 5 kg, 11,4 kg en 15 kg, is er geen omruilsysteem beschikbaar. Dit betekent dat de fles altijd bij een geschikt vulstation of gasleverancier opnieuw gevuld moet worden.
Zo zijn de JSP-gasflessen voor propaan of butaan

Voordelen:

• Lichtgewicht RVS-gasflessen
• Roesten niet (corrosievrij)
• Geschikt voor gebruik met propaan bij lage temperaturen

Nadelen:

• Gasniveau niet visueel controleerbaar
• Niet geschikt voor gebruik met butaan bij temperaturen rond of onder het vriespunt (butaan verdampt dan niet)
• Geen omruilsysteem: navullen vereist bezoek aan een geschikt vulpunt

Low8

Low8 is een Nederlandse fabrikant van kunststof gasflessen, gevestigd in Delft. Door het gebruik van droog gewikkelde vezels zijn de flessen slagvast en minder breukgevoelig dan andere kunststof modellen. Daarnaast zijn ze volledig corrosievrij (roesten niet).
Low8 levert daarbij twee varianten: een 5 kg en een 10 kg gasfles. Deze worden leeg verkocht, zonder gas. Een lege Low8 gasfles moet je dus laten vullen bij een vulstation of gasleverancier die met losse gasflessen werkt. De keuringstermijn is 10 jaar.

Voordelen:

• Lichtgewicht kunststof gasflessen
• Corrosievrij (roesten niet)
• Slagvast ontwerp
• Geschikt voor gebruik in winterse omstandigheden

Nadelen:

• Gasniveau niet visueel controleerbaar
• Hogere aanschafprijs
• Geen omruilsysteem: navullen vereist bezoek aan een geschikt vulpunt

Gaskeuring, certificaat en statiegeld gasflessen

Of je nu een gasfles koopt of een statiegeldfles gebruikt, elke gasfles moet periodiek worden gekeurd. Soms is er ook een aankoopbewijs of registratie nodig om een gasfles te laten vullen of om te wisselen.

Verantwoordelijkheid keuring
Bij een gekochte gasfles ligt de verantwoordelijkheid doorgaans voor een geldige keuring bij de eigenaar. Bij een statiegeld gasfles ligt deze verantwoordelijkheid weer bij het merk of bedrijf dat de gasfles uitgeeft.
Zo moet een keuring altijd gebeuren door een bevoegd keurmeester.
Let op:

• Bij gekochte gasflessen wordt vaak gekeken naar de resterende keuringsjaren bij het omruilen. En zo wil je natuurlijk niet een mooi exemplaar inleveren en een roestige terugkrijgen.
• Bij statiegeldflessen maakt het iets minder uit, omdat je die niet zelf bezit, je krijgt gewoon een vergelijkbare gasfles terug.

Op een gasfles moet dan ook altijd een keurstempel, laatste keurdatum en of herkeurdatum staan, meestal via een ingeslagen markering of etiket. De keuringsinterval varieert daarbij doorgaans tussen de 5 en 15 jaar, waarbij 10 jaar het meest gebruikelijk is.
Zorg dus dat je nooit een gasfles gebruikt met verlopen keuring, zelfs als er nog gas in zit. Bij een ongeluk kan een verzekeraar anders weigeren om schade te vergoeden.

Bewaar je aankoopbewijs
Voor statiegeldflessen is het belangrijk om het aankoopbewijs goed te bewaren. Sommige merken vereisen namelijk een bewijs bij het omruilen of inleveren van een gasfles.

• Zo kan bij verlies het aankoopbewijs soms worden vervangen, maar niet altijd.
• Zelfs als het niet verplicht is, is een bewijs handig bij discussies of problemen.

Registratie
Sommige statiegeldflessen moeten ook geregistreerd worden. Zo was dit eerder verplicht bij Benegas Light, maar dat is inmiddels niet meer nodig. Je kunt deze gasflessen nu zonder aankoopbewijs of registratie omwisselen of inwisselen. Dat maakt het proces makkelijker, zowel voor de verkoper als voor de gebruiker.

Tweedehands statiegeldflessen
Koop je een tweedehands statiegeld gasfles? Controleer dan of er een aankoopbewijs of registratiebewijs bij hoort. Dit geldt ook bij aankoop van een statiegeldfles via een winkel. Want zonder bewijs kan het lastig zijn om de gasfles in te wisselen of een probleem op te lossen.

Verkrijgbaarheid van gas

Het gas in een gasfles of gastank raakt natuurlijk een keer op, maar gelukkig kan het weer worden bijgevuld. Een gewone gasfles mag je echter nooit zelf vullen, omdat deze geen vulbegrenzer heeft. Zonder deze beveiliging kan de fles tot 100% gevuld worden, wat zeer gevaarlijk is. Een overvolle gasfles kan namelijk een te hoge druk opbouwen, met alle risico’s van dien. Daarom mogen gewone gasflessen alleen gevuld worden door bevoegde vulstations of gasleveranciers.
LPG-gasflessen of -tanks daarentegen zijn wél voorzien van een vulbegrenzer en mogen via een vaste vulpunt in de buitenwand van het voertuig worden bijgevuld. Officieel is dit zelf vullen echter niet toegestaan in Nederland.

Nederland

In Nederland kun je op veel plekken een gasfles laten vullen of omruilen voor een volle. Dit kan onder andere bij winkels, bouwmarkten, campings en gespecialiseerde gasleveranciers. Over het algemeen kunnen alle in Nederland verkochte gasflessen hier ook weer worden gevuld of omgeruild. Heb je echter een gasfles uit het buitenland die hier niet gangbaar is, dan is de kans groot dat deze niet wordt gevuld of omgewisseld. Let hier dus goed bij op.
Voor LPG geldt dat je deze in Nederland altijd moet laten vullen door een erkend vulstation of gasleverancier die LPG mag verstrekken voor recreatief gebruik.

Buitenland

In het buitenland verschilt het per land of een gasfles kan worden gevuld, omgeruild of helemaal niet wordt geaccepteerd. Gasflessen zijn helaas niet gestandaardiseerd binnen Europa, laat staan wereldwijd. Elk land heeft vaak zijn eigen type flessen en vult of ruilt doorgaans geen buitenlandse varianten. Houd hier dus rekening mee bij het plannen van je reis.
Campingaz-flessen kunnen in veel landen wel eenvoudig worden omgewisseld voor een volle, maar bij bijvoorbeeld Benegas-propaanflessen ligt dat vaak anders.

Om problemen te voorkomen, kun je:

• Voldoende gas meenemen voor de hele reis, zodat je niet hoeft te vullen of om te ruilen.
• Een gasfles gebruiken die ook op je bestemming kan worden gevuld.
• Ter plaatse een lokale gasfles aanschaffen en deze weer inleveren voordat je vertrekt uit het land.
• Minimaal twee verschillende soorten gasflessen meenemen, zodat de kans groter is dat je er altijd één kunt vullen.

Voor LPG verschilt het per land of je zelf mag vullen bij een tankstation of dat dit alleen mag bij een vulstation of erkende gasleverancier voor recreatief gebruik. In de meeste landen is LPG echter relatief eenvoudig verkrijgbaar.

Verschillende vulaansluitingen gasflessen

Niet ieder land gebruikt dezelfde vulaansluiting voor gasflessen. In Nederland, België en Duitsland is de DIN-aansluiting vaak de standaard, maar in veel andere landen worden weer andere typen gebruikt.
Om te voorkomen dat je in het buitenland niet kunt vullen, is het verstandig om een set Europese verloopnippels mee te nemen. Met deze adapters kun je jouw gasfles ook in landen met een andere aansluiting laten vullen.

Verschillende vulaansluitingen LPG

Ook voor LPG zijn er verschillende vulnippels nodig om in het buitenland te kunnen tanken. Niet ieder land gebruikt dezelfde aansluiting, waardoor je zonder de juiste adapter mogelijk niet kunt vullen. Het is daarom verstandig om een set met verschillende LPG-vulnippels mee te nemen.
Hieronder vind je een overzicht van vulnippels en de landen waar deze voornamelijk worden toegepast:

Kijk op mylpg.eu voor tankstations waar LPG getankt kan worden.

Gasgebruik en veiligheid

Gas is brandbaar en moet daarom altijd op een veilige en verantwoorde manier worden gebruikt, niet alleen voor je eigen veiligheid, maar ook voor de omgeving. Gebruik dus altijd kwalitatief goede materialen en onderdelen, en vervang deze op tijd wanneer dat nodig is. Hieronder vind je belangrijke aandachtspunten voor veilig gasgebruik.
Meer informatie over gasspecificaties, eisen en normen vind je in de: Subcategorie (gas) eisen, normen en keurmerken.

Gaskeuring

Tijdens een APK-keuring wordt alleen het voertuig zelf gecontroleerd, niet het campergedeelte. Dat betekent dat de huishoudelijke of recreatieve gasinstallatie van een camper buiten de keuring valt. Wil je toch zekerheid over de veiligheid? Laat de gasinstallatie dan controleren door een camperspecialist. Dit kan vaak worden gecombineerd met een onderhoudsbeurt, waarbij wordt gekeken naar de werking, eventuele lekkages en de montage van het gassysteem.
In Duitsland is een gaskeuring voor campers wél verplicht: de G607-keuring. Deze moet elke twee jaar worden uitgevoerd en controleert uitgebreid of het gassysteem nog in goede staat is. Voor Nederlandse campers is dit niet verplicht, maar sommige campings in Duitsland kunnen deze keuring wel eisen voordat je mag verblijven. Gelukkig bieden steeds meer Nederlandse bedrijven inmiddels ook de G607-keuring aan.
Gasflessen zelf worden altijd gecontroleerd bij een vulstation voordat ze opnieuw gevuld worden. Je kunt er dus op vertrouwen dat er niets mis is met een goedgekeurde gevulde gasfles.

Gasslang

Voor gasslangen bestaat geen wettelijke voorschrift of industrienorm die de levensduur bepaalt. Fabrikanten stellen deze zelf vast, en soms staat de vervangingsdatum op de slang of op een label. Daarbij is een juiste installatie wel belangrijk om beschadigingen te voorkomen.

Over het algemeen gaat een gasslang 5 tot 10 jaar mee. Toch is het verstandig om het volledige gassysteem elke twee jaar te laten keuren. Maar zie je beschadigingen of droogtescheurtjes? Vervang de slang dan direct. Kies hier bij voorkeur voor een gasslang met vaste eindverbindingen. Deze zijn vaak duurzamer, omdat slangen zonder vaste verbinding sneller beschadigen bij montage.

Drukregelaar

Een drukregelaar zorgt ervoor dat de gasdruk naar de verbruikers constant blijft en niet te hoog kan worden. De druk in een gasfles of -tank varieert namelijk ook met de omgevingstemperatuur.
In de drukregelaar zit een rubber membraan dat na verloop van tijd slijt. Daarom gaat een drukregelaar niet onbeperkt mee. De einddatum staat meestal op de regelaar vermeld. Ontbreekt deze, houd dan een maximale levensduur van tien jaar aan vanaf de productiedatum. Daarna is het verstandig om de drukregelaar te vervangen.
Bij gasflessen die in de camper zijn geplaatst en aangesloten, moet er een veiligheidsventiel aanwezig zijn. Dit kan geïntegreerd zijn in de drukregelaar en voorkomt dat de druk achter de regelaar te hoog wordt, bijvoorbeeld als de regelaar defect raakt. Dit systeem moet alleen altijd gecombineerd worden met een gasflesruimte die afgesloten is van de leefruimte en voorzien is van een ventilatieopening aan de onderzijde, zodat eventueel gelekt gas veilig kan ontsnappen.

Filter

Bij gebruik van een gasfilter, vooral bij LPG, is het verstandig deze jaarlijks schoon te maken. Tijdens het reinigen kan direct worden gecontroleerd of het filter nog in goede staat is. Is het versleten of beschadigd, vervang het dan meteen.

Gasfles opslag

Bij het opslaan van gasflessen of tanks is het belangrijk voorzorgsmaatregelen te nemen. Houd gasflessen en tanks zo veel mogelijk uit direct zonlicht, want hogere temperaturen door zon kunnen de interne gasdruk sterk laten oplopen. Een gasfles moet daarbij altijd rechtop staan, bij een gastank kan dit anders zijn. Dit voorkomt dat er vloeibaar gas kan lekken.

Zorg bovendien dat gasflessen in een afgesloten ruimte stevig vast staan en dat deze ruimte onderaan verbonden is met de buitenlucht. Zo kan bij een eventuele lekkage het zwaardere gas naar buiten ontsnappen. Dit kan ook verplicht of aan te raden zijn volgens wetgeving of verzekering, dus let hier goed op.
Voor opslag buiten de camper geldt dat gasflessen bij voorkeur in een gesloten, goed geventileerde ruimte staan, bij voorkeur met een opening onderaan naar buiten. Daarnaast is het belangrijk dat de opslagruimte gemakkelijk toegankelijk is voor de brandweer, zodat gasflessen snel en veilig naar buiten verplaatst kunnen worden bij brand.
Zo kunnen gasflessen in huis worden opgeslagen, maar beter is opslag in een schuur. Opslag in een kelder wordt afgeraden omdat gas dan niet goed kan ontsnappen.
Een gasmelder of koolmonoxidemelder kan een extra veiligheid bieden door tijdig te waarschuwen bij gevaarlijke situaties.

Gasgebruik tijdens rijden

Tijdens het rijden moet de huishoudelijke of recreatieve gasinstallatie altijd afgesloten zijn van de gasfles of gastank. De gaskraan op de fles of tank moet dicht staan. Dit voorkomt dat bij een ongeval gas kan ontsnappen door een beschadigde leiding.
Gasgebruik tijdens het rijden is alleen toegestaan als er direct na de gasfles of gastank een automatische afsluiter is geplaatst die de gastoevoer stopt bij een lekkage. Dit is vastgelegd in de Europese richtlijnen 2001/56/EG, 2004/78/EG en 2006/119/EG.

De volgende afsluiters zijn hiervoor geschikt:

• Truma DuoControl of MonoControl CS met crashsensor
• Truma SecuMotion
• Gok Caramatic DriveOne of DriveTwo
• Crash Protection van Topron

Met zo’n systeem mag de gasinstallatie dus tijdens het rijden in Europa veelal gebruikt worden. Voor voertuigen van voor 2007 geldt deze regel vaak niet, en mag er zonder afsluitbeveiliging gas worden gebruikt. Let op: in Frankrijk is het gebruik van gas tijdens het rijden zelfs met een veiligheidssysteem niet toegestaan.

Zo is open vuur daarentegen altijd verboden bij tankstations en op veerboten. Dit betekent dat alle gasverbruikers daar uit moeten staan vanwege het brand- en explosiegevaar. Vooral bij veerboten is dit belangrijk, omdat voertuigen dicht op elkaar staan en niet kunnen wegrijden bij brand.
Tot slot is de vraag of gasgebruik tijdens het rijden eigenlijk wel nodig is. Vaak kan de voertuigverwarming gebruikt worden, koken gebeurt zelden onderweg, en koelkasten kunnen op de 12 Volt worden gezet.

Hoe lang vooruit met een gasfles?

Het is handig om te weten hoe lang een gasfles ongeveer meegaat, zodat tijdig een vulstation kan worden bezocht of een alternatief geregeld kan worden. Dit hangt af van de hoeveelheid gas die meegenomen wordt en het dagelijkse verbruik. Waarbij het verbruik kan worden berekend of door uit proberen worden bepaald, waarbij bij uitproberen het vaak een betere indicatie geeft omdat het verbruik per dag kan variëren. Bijvoorbeeld: als een gasfles 30 dagen meegaat, zal een volle gasfles vergelijkbaar lang meegaan.
Toch het gasverbruik willen berekenen? Dan kan dat als volgt:

• Inventariseer welke gasverbruikers worden gebruikt, zoals het gasfornuis, de koelkast, verwarming en boiler.
• Noteer de gebruiksduur van elke gasverbruiker, bijvoorbeeld een koelkast 24 uur per dag en een gasfornuis 1,5 uur per dag.
• Het verbruik per uur is meestal te vinden in de handleiding van het apparaat. Een koelkast gebruikt gemiddeld ongeveer 15 gram gas per uur, wat op een dag 360 gram wordt.
• Het gasverbruik van de verwarming varieert sterk per seizoen; in de zomer wordt deze vrijwel niet gebruikt, in de winter juist intensiever.
• Door het dagelijkse gasverbruik van alle apparaten bij elkaar op te tellen, ontstaat het gemiddelde verbruik per dag.
• Met de capaciteit van een gasfles kan het aantal dagen berekend worden dat deze meegaat. Bij een verbruik van 400 gram per dag uit een gasfles met 5 kilogram gas, bedraagt de gebruiksduur ongeveer 12,5 dag.

Het gasverbruik hangt ook samen met het aantal personen en het seizoen. Met meer personen neemt het kookgebruik toe, en in de winter wordt meer gas voor verwarming gebruikt dan in de zomer. Daarom kunnen meerdere berekeningen voor verschillende situaties nuttig zijn om een goede inschatting te maken.
Enkele richtwaarden van gasverbruik per apparaat zijn:

• Absorptiekoelkast: 9 tot 25 gram gas per uur
• Gaskookplaat: 50 tot 160 gram per uur
• Boiler: 100 tot 400 gram gas per uur
• Verwarming: 150 tot 500 gram per uur

Tips om gasverbruik te besparen

Gas besparen levert niet alleen kostenvoordeel op, maar vermindert ook de frequentie van het bijvullen van gas. Door het verbruik te beperken kan de gasvoorraad langer meegaan:

• Voorkom dat de camper volledig afkoelt. Hierdoor hoeft de verwarming bij opnieuw opwarmen minder hard te werken. Zet de verwarming daarom bij vertrek op een lagere stand, zodat de camper enigszins op temperatuur blijft.
• Een goede isolatie van de camper voorkomt warmteverlies. Isolatie van bijvoorbeeld cabineramen is belangrijk, omdat enkel glas snel warmte doorlaat.
• Het beperken van het openen van de koelkast zorgt ervoor dat de koelkast minder hoeft te koelen.
• Het vermijden van onnodig warm watergebruik vermindert de belasting van de boiler.
• Controleer en onderhoud regelmatig de gasinstallatie en apparaten om een optimale verbranding en dus efficiënt gasverbruik te garanderen.
• Overweeg aanvullende warmtebronnen zoals elektrische kacheltjes, indien elektriciteit beschikbaar is.

Hoeveel gas zit er nog in de gasfles?

Hoe weet je nu hoeveel gas er nog in een gasfles zit? Buiten LPG-gasflessen of tanks om die doorgaans een niveau-indicator hebben, is het goed om dit te kunnen bepalen. Zeker op reis is het handig om te weten hoe vol een gasfles nog is, zodat niet op de tweede dag met een lege fles wordt gestaan. Daarnaast kan hiermee ook worden ingeschat hoe lang de gasvoorraad nog mee kan gaan. Tegenwoordig zijn er gelukkig verschillende methoden voor om het gasniveau te bepalen:

• De eenvoudigste methode is het wegen van de gasfles. Het tarragewicht (het gewicht van de lege fles) staat altijd op de fles vermeld. Door het tarragewicht af te trekken van het totale gewicht, ontstaat het gewicht van het resterende gas.
• Zo kan bij sommige kunststof gasflessen een doorzichtig gedeelte aanwezig zijn waarmee het gasniveau visueel te controleren is.
• Of er kan gebruik worden gemaakt van een gaslevel indicator of meter:
  • Zo is er een magnetische gaslevel indicator die op een metalen fles kan worden bevestigd. Deze werkt tijdens het gasverbruik, doordat temperatuurverschillen ontstaan in de fles, wat leidt tot een kleurverandering op de indicator.
  • Een andere manier is de handmatige elektrische inhoudsmeter met ultrasoon geluid. Deze meter wordt op verschillende hoogtes tegen de gasfles gehouden om het vloeibaar gasniveau te bepalen.
  • Een vaste elektrische meter is er ook met ultrasoon geluid, geplaatst aan de onderzijde van de gasfles. Deze meet realtime het gasniveau en geeft dit door aan een controlepaneel of app, waardoor het gasniveau continu afgelezen kan worden.

Met name de realtime gasmeters bieden de beste manier voor het bijhouden van de gasvoorraad. Let er wel bij op dat bij het wisselen van een gasfles de niveau-indicatoren of meters worden verwijderd om verlies te voorkomen.

Hoe wordt de beste gasfles voor een camper gekozen?

Om de beste gasfles voor een camper te kiezen, is het makkelijkst eerst een aantal vragen te beantwoorden. Daarom zijn hieronder de belangrijkste vragen opgesomd die daarbij helpen:

• Hoeveel gas is er per dag nodig?
  • Het gasverbruik per dag berekenen geeft een goede indicatie van de benodigde hoeveelheid gas.
• Hoe lang moet de gasvoorraad meegaan voordat er weer gevuld wordt?
  • Is het acceptabel om om de paar weken gas bij te vullen, of wordt de voorkeur gegeven aan een voorraad die maanden meegaat? Op basis van het dagelijkse verbruik kan worden bepaald hoeveel gas minimaal nodig is voor een bepaalde periode.
• Bij welke temperaturen wordt gereisd?
  • Voor reizen in warme gebieden is zowel butaan als propaan geschikt. In koude gebieden is propaan doorgaans een betere keuze, omdat butaan alleen in verwarmde ruimtes goed functioneert.
• Naar welke bestemmingen wordt gereisd?
  • Niet overal is iedere gasfles eenvoudig te vullen. Butaan is bijvoorbeeld in Zuid-Europa vaak verkrijgbaar, maar in koudere of noordelijke gebieden niet. Propaan is vrijwel overal verkrijgbaar, maar niet alle propaanflessen worden overal gevuld.
• Hoeveel ruimte is beschikbaar voor gasopslag?
  • Kleine campers hebben doorgaans minder ruimte voor gasopslag dan grotere campers. Het is echter vooral een kwestie van hoeveel ruimte men wil reserveren voor gasopslag. Zelfs in een kleine camper kan relatief veel ruimte aan gas worden besteed.

De keuze voor een gasfles hangt daarmee af van de reisplannen en persoonlijke voorkeuren. Gebruik de rest van dit artikel om te bepalen welke gasfles het beste past bij de situatie.

Meer weten over het inbouwen van een gasinstallatie?

Ge naar de categorie ‘Gas en verwarming’ van de ‘Cursus camper bouwen’ van Sajenn.