Welke verwarming voor een camper

De losse verwarming, op elektriciteit of gas

Veel buscampers hebben doorgaans geen vaste verwarming. Dit heeft vaak te maken dat de camper meestal in de zomer gebruikt wordt. Bovendien is een standkachel vrij prijzig vergeleken met een losse verwarming. Daarom nemen campereigenaren eerder een losse verwarming als dat nodig is. Deze losse verwarmingen zijn dan op elektriciteit of gas.

De elektrische verwarming heeft als voordeel dat deze veiliger zijn dan een gasverwarming, je hoeft daarbij niet een extra raam open te zetten voor de zuurstof. Helaas hebben ze als nadeel dat je ze alleen kunt gebruiken als je elektriciteit van buitenaf hebt, gezien je het op een accu niet lang zult uithouden.

De verwarming op gas heeft als voordeel dat je die altijd kunt gebruiken zolang je een gevulde gasfles hebt. Het nadeel is dat je in principe met vuur speelt, en bij een losse verwarming is dat goed opletten. Daarnaast verbruikt de losse gasverwarming de zuurstof in je camper, zorg dus voor goede ventilatie om zuurstof naar binnen te laten en de koolstofdioxide naar buiten. Het is ook raadzaam om een koolmonoxide melder te plaatsen als je in een gesloten ruimte op gas of andere brandstof stookt.

Overweeg dus wat voor jou van toepassing is, natuurlijk kun je de gas en elektrische variant beide nemen. Dan kun je altijd op het moment kiezen welke je gebruikt. Daarbij zijn er ook genoeg camperaars met een standkachel die ook een losse verwarming bij hebben voor het geval de standkachel uitvalt. Of als je toch elektriciteit van buitenaf hebt en je kunt er een verwarming op aan sluiten, waarom zou je dan je gas of diesel verbruiken als je de elektriciteit kunt nemen waar je meestal toch al voor betaald hebt.

De standkachel op gas

Kies je voor een standkachel dan kun je er een op gas nemen. Deze zijn eenvoudig aan te sluiten op de gasfles die je meestal toch al mee hebt voor je gasfornuis. Je hebt ze in een variant die totaal is in te bouwen en een variant waarbij je een soort radiator effect hebt (deze zat in de Mercedes 406 camper)

Beide gasverwarmingen hebben natuurlijk een in- en uitlaat nodig die naar buiten gaan. De inlaat komt meestal van onder en de uitlaat gaat naar de zijkant of het dak van je camper.

In het geval van de Mercedes 406 stond er een kleine schoorsteen op het dak.

Voordelen:

• Het grote voordeel vergeleken met een dieselverwarming, is dat een gasverwarming vaak goedkoper is in aanschaf.
• Snel en comfortabele temperatuur.
• Uitbreiding met instelbare thermostaat en ringverwarming.
• Eenvoudig aan te sluiten op de bestaande gasinstallatie.
• Zijn vrij stil, voornamelijk de radiator versie heeft geen fan nodig om lucht te circuleren.
• Inbouw achteraf mogelijk voor de inbouwvariant.
• Laag in elektrisch verbruik.

Nadelen:

• Een gasverwarming neemt meer ruimte in beslag dan een dieselkachel.
• Ondanks dat ze steeds efficiënter worden, is het gasverbruik van een gaskachel hoog waardoor snel je gasflessen leeg zullen zijn. Dat betekent dat je een voorraad moet hebben als er in de buurt geen gas verkrijgbaar is.
• Inbouw achteraf lastiger voor de radiator variant.

De standkachel op diesel

Wil je graag een compacte standkachel, die ook nog eens zuinig is. Dan is een standkachel op diesel de oplossing. Ondanks de compactheid, geven ze veel warmte af.

Je kunt de standkachel onder de cabinestoel plaatsen of ergens in een kast van je interieur. Het voordeel bij deze kachels is dat je deze dus bijvoorbeeld onder de cabinestoel kunt plaatsen zonder er extra lucht buizen aan toe te voegen.

Deze standkachels worden tegenwoordig ook het vaakst in campers gezien als vaste verwarming. Ondanks dat ze vaak prijziger zijn dan een standkachel op gas.

Daarbij hebben ze nog een voordeel dat ze warmwater kunnen opwarmen door de warme lucht door een boiler te blazen.

Voordelen:

• Compacte unit.
• Snel en comfortabele temperatuur.
• Uitbreiding met instelbare thermostaat, ringverwarming en bediening vanaf telefoon voor voorverwarming
• Zuinig in gebruik, kan op de bestaande dieseltank of losse dieseltank worden aangesloten.
• Flexibele installatie, in tegenstelling tot de gas standkachel kunnen de in en uitlaat beide door de vloer naar buiten.
• Inbouw achteraf mogelijk.
• Water opwarmen door warme lucht door boiler te blazen.

Nadelen:

• Aanschaf is vaak duurder dan een gas standkachel.
• Moet zo nu en dan even aan om in topconditie te blijven.
• Gebruikt 5 maal zo veel elektrische energie dan een gasverwarming, zorg dus voor voldoende elektrische energie.

Op de markt zijn verschillende soorten merken diesel standkachels verkrijgbaar. Maar allemaal werken ze in principe hetzelfde. Er wordt diesel uit een tank (meestal de bestaande dieseltank) gepompt waarna deze in de verbrandingskamer van de standkachel wordt verbrand. Om de verbranding gescheiden te houden van de op te warmen lucht gebeurd de verbranding in een metalen behuizing. Daarom heb je twee pijpjes aan de onderkant van de standkachel zitten, een voor de inlaat en de ander voor de uitlaat. De op te warme lucht wordt via een ventilator aangezogen en over de metalen behuizing geblazen om aan de andere zijde van de standkachel verwarmt eruit te komen.
De volgende merken zijn er op de markt:

Webasto

Webasto is specialist en marktleider in de verwarming en koeltechniek van de autobranche. Zij hebben dan ook kwalitatief goede en betrouwbare standkachels, echte Duitse kwaliteit. Daarbij leveren ze een betrouwbare service.
Hierdoor is het de nummer één diesel standkachel voor in je camper. Het enige nadeel is dat ze prijzig zijn.

Eberspächer

Eberspächer is ook een echte specialist als het om verwarmingen en koeltechniek in de autobranche gaat. Eigenlijk wel de concurrent van Webasto (ook een Duits bedrijf). Ze zijn daarbij net zoals Webasto wereldwijd bekend, met als voordeel dat ze iets goedkoper zijn dan Webasto.

Planar/Autoterm air

Ook een populaire standkachel is de Planar/Autoterm. Dit komt door de goede prijs-kwaliteit verhouding. Een betrouwbaar merk maar is relatief in prijs lager dan Webasto. Daarom zie je deze diesel standkachels ook veel terug in campers.

Brano Group

Brano Group is een groep die veel voor de auto-industrie verzorgt, maar niet alleen op gebied van verwarmen ook vele andere auto-onderdelen zoals koppelingscilinders, luchthoorns en schokdempers. De onder hun uitgebrachte diesel standkachels de Ateso, Breeze en Wind zijn ook betrouwbare diesel standkachels. Het merk is minder bekend, maar hebben net als de Planar/Autoterm een goede prijs/kwaliteitsverhouding.

Carbest

Carbest is een merk van Reimo en staat sinds 2000 bekend om betrouwbare en betaalbare producten voor campers, buscampers en caravans. Opererend vanuit Duitsland levert het merk diverse kwaliteitsproducten, waaronder de VanHeat-standkachel.

HLN

HLN is een verwarmingsfabrikant uit China. Een betrouwbare speler die gespecialiseerd is in diesel-luchtverwarmers en koelvloeistof-verwarmers voor voertuigen en industriële toepassingen. Daarnaast levert HLN ook OEM-standkachels, onder andere voor Volvo-vrachtwagens. Met meer dan 40 jaar ervaring en ook een goede prijs/kwaliteitsverhouding.

Vermogen

Dieselstandkachels zijn verkrijgbaar in verschillende vermogens. De kleinste begint meestal bij 2 kW, daarna volgen 4 of 5 kW, en er zijn zelfs nog grotere varianten voor bussen, alleen is dat in de praktijk zelden nodig. Voor een kleine camper is 2 kW doorgaans voldoende. Bij grotere campers, zoals een Mercedes Sprinter, werkt 2 kW vaak ook prima zolang je niet langdurig in zeer koude gebieden verblijft, maar een 4 kW biedt meer comfort, zeker bij lage buitentemperaturen. Hoeveel vermogen je werkelijk nodig hebt, hangt af van de isolatie, het volume van de camper, de buitentemperatuur en de gewenste binnentemperatuur. Fabrikanten vermelden meestal alleen het maximale vermogen en niet het volume dat daadwerkelijk verwarmd kan worden.

Prijsklasse

Dieselstandkachels zijn over het algemeen geen goedkope verwarmingen, maar er zit veel prijsverschil tussen de merken. Dit verschil wordt bepaald door factoren zoals ontwerp, duurzaamheid, kwaliteit, certificeringen en merkbekendheid. Zo is een Webasto vaak al snel twee keer zo duur als een Autoterm. Dit prijsverschil weerspiegelt dat Webasto zich vooral in de topklasse bevindt, terwijl Autoterm meer in de prijs/kwaliteitsklasse valt. Het is daarom verstandig vooraf te bepalen welke aspecten, zoals betrouwbaarheid, prestaties of kosten, het belangrijkst zijn.
Van hoog naar lage prijs kunnen de merken grofweg worden ingedeeld als volgt:

• Webasto
• Eberspächer
• Brano
• Carbest
• Autoterm
• HLN

De standkachel op benzine

Benzinestandkachels bestaan ook, alleen zijn ze minder gebruikelijk. Ze kunnen handig zijn wanneer de camper op benzine rijdt, omdat je dan dezelfde brandstof gebruikt en geen aparte diesel hoeft te tanken. In uiterlijk en werking zijn ze daarbij gelijk aan dieselmodellen, alleen zijn ze meestal in de lagere vermogens verkrijgbaar. Webasto levert zo de 2 kW, 4 kW en 5,5 kW benzine modellen, terwijl Eberspächer de 2 kW en 4 kW varianten aanbiedt. Grotere standkachels boven de 5 kW blijven vrijwel altijd diesel, omdat grotere voertuigen doorgaans ook op diesel rijden. Daarnaast heeft Eberspächer een 2 kW ethanol-kachel met zeer lage CO₂-uitstoot, maar die wordt nog nauwelijks in campers toegepast.

De standkachel op elektriciteit

Met de opkomst van elektrische voertuigen is het ook te verwachten dat er standkachels op elektriciteit beschikbaar zijn. Deze beginnen nu langzaam op de markt te komen, alleen zijn er nog niet veel modellen. Vaak gaat het om uitbreidingen op bestaande brandstof- of combikachels: door een elektrisch element toe te voegen kan de lucht extra verwarmd worden of kan de kachel zelfs volledig op elektriciteit draaien. Bij combikachels is zo’n element soms standaard aanwezig, maar het vermogen is doorgaans beperkt.

Truma heeft nu de Eezy een volledig compacte elektrische standkachel op 230 Volt en 1800 watt. Deze heeft geen verbrandingsin- en uitlaten nodig, maar vereist wel stroom van buitenaf of een flinke accu met krachtige omvormer. Daardoor zijn elektrische standkachels vooral interessant voor kampeerders die vaak op campings met stroom staan, en minder geschikt voor wie langdurig off-grid wil kamperen.

De gecombineerde verwarming en boiler

Heb je behoefte aan warm water en verwarming, dan zou een gecombineerde verwarming en boiler wel iets voor je kunnen zijn. Deze kunnen beide op gas of diesel of hybride met elektrisch zijn en hebben vaak een reservoir rond de 10 liter. Vergeleken met de diesel standkachel zijn het flinke units, waardoor deze eerder een kast aan ruimte in beslag nemen. Goed, een boiler neemt natuurlijk de nodige ruimte in.

Ze zijn daarentegen ook een stuk prijziger dan een diesel standkachel, het is dan ook even afwegen wat voor jou het beste is, een losse verwarming en boiler of een gecombineerde verwarming en boiler.

Voordelen:

• Twee functies in één.
• Snel en comfortabele temperatuur.
• Uitbreiding met instelbare thermostaat en ringverwarming.
• Eenvoudig op bestaande gas, diesel en of elektra installatie aan te sluiten.
• Bij hybride te gebruiken op alleen brandstof of elektriciteit als beide bij elkaar.

Nadelen:

• Een goede plek vinden is lastiger, gezien je zo optimaal mogelijk je boiler wil plaatsen en natuurlijk ook je verwarming. Een losse verwarming en losse boiler kunnen daarom geschikter zijn.
• Bij uitval heb je geen verwarming en warm water, bij twee losstaande systemen komt het minder snel voor dat beide tegelijk uitvallen.

Een boiler of waterverwarmer die op gas of diesel werkt kan een betere uitkomst bieden voor veelal off-grid gebruikers. Voor degene die vaker stroom van buitenaf tot hun beschikking hebben zou een losse boiler en losse verwarming weer beter kunnen werken, naast dat het ook goedkoper kan zijn. Een volledig hybride verwarming boiler die op gas en elektriciteit werkt als de Truma CombiNeo is natuurlijk ook een goede uitkomst. Let daarbij wel op dat het elektrisch vermogen doorgaans wel lager is dan het vermogen uit de brandstof.

Waterverwarming

Dan heb je nog de waterverwarming, je kunt dit vergelijken met de centrale verwarming in huizen. Je hebt een unit die water verwarmt en rondpompt naar de desbetreffende radiators.

Deze waterverwarmer voor campers zijn op diesel en worden vaak in combinatie gebruikt om de motor voor te verwarmen. Deze zijn dan ook meestal in de motorruimte geïnstalleerd op de koelleidingen van de motor. Je kunt dan je autoverwarming gebruiken als verwarming zonder dat je de motor laat lopen.

Deze combinatie komt eerder voor als je koude gebieden in trekt waarbij het beter is om de motor voor te verwarmen. Dit komt dan ook niet veel voor in campers.

Vrachtwagens maken hier tegenwoordig wel veel gebruik van. De waterverwarmers zijn dan aangesloten op de bestaande verwarming en met automatische kleppen wordt geregeld of de verwarming warmte krijgt van de motor of de waterverwarming. Nog een groot voordeel bij de vrachtwagen is dat de motor na het uitzetten nog warm genoeg is om de cabine nog een uur van warmte te voorzien en dus brandstof bespaard. Dat heeft voor een vrachtwagen veel voordelen omdat die iedere dag rijden, een camper meestal niet.

Voordelen:

• Aparte ruimtes makkelijk verwarmen met een radiator zoals je thuis gewent bent
• Motor voorverwarming
• Aan te sluiten op boiler

Nadelen:

• De waterverwamringsunit is bijna even groot als een diesel standkachel, maar je hebt losse radiators nodig om de warmte af te geven
• Installatie is complexer dan een luchtverwarmer

Ringverwarming

Een ringverwarming is niets anders dan een vaste verwarming die warme lucht blaast door een buis die door de hele camper ligt en op verschillende plekken warme lucht in de camper blaast. Je kunt hiervoor de standkachel op gas of diesel nemen. Beide kunnen warme lucht door een buis blazen. Dit kan comfortabel zijn omdat je zo de warme luchtstroom in je camper beter kun regelen. Dit betekent dus wel dat er een buis door het interieur van je camper loopt, houd er dan ook rekening mee als je een ringverwarming wil inbouwen.

Overige verwarmingen

Er zijn natuurlijk meerder manieren om je camper te verwarmen. De bovenstaande zijn dan wel het meest geschikt, je zou kunnen overwegen om de volgende verwarmingen te nemen:

• Elektrische vloerverwarmingsmatten. Deze zijn op laag voltage te verkrijgen als op netstroom. Voordeel van warme voeten. Nadeel dat je standaardafmetingen hebt die niet altijd passen, plus is dit meer voor erbij dan als hoofdverwarming
• Een houtkachel, leuk en authentiek. Helaas is de veiligheid een stuk minder. Zowel neemt het veel ruimte in, niet alleen de kachel, maar ook het hout dat je nodig hebt

• De Petroleumkachel, nostalgisch, romantisch en authentiek. Zijn goedkoop en verwarmen goed. Als nadeel heb je aparte brandstof nodig en hebben ze geen eigen afvoer waardoor je goed moet ventileren om zuurstof naar binnen te laten en de koolstofdioxide naar buiten

Verwarming op grote hoogte

Bij het kamperen in de bergen of op grote hoogtes is het belangrijk rekening te houden met de werking van de verwarming. Elektrische verwarmingen hebben hier doorgaans geen moeite mee, maar brandstofverwarmingen kunnen problemen ondervinden. Naarmate de hoogte toeneemt, wordt de lucht dunner en het zuurstofgehalte lager, waardoor de verbranding minder efficiënt verloopt en de kachel in sommige gevallen zelfs kan uitvallen.
Gelukkig houden fabrikanten van standkachels hier rekening mee. Veel modellen zijn getest voor gebruik op hogere hoogtes en geven een maximale werkhoogte aan. Wordt deze limiet overschreden, dan is het verstandig een alternatief achter de hand te hebben om warmte te garanderen.

Certificeringen

Voor een verwarming is het belangrijk dat deze voldoet aan de juiste certificeringen. Omdat een verwarming relatief veel warmte produceert, brengt dit ook risico’s met zich mee, zoals brandgevaar. Een CE-certificering is de basis, maar voor kachels die in voertuigen ingebouwd worden gelden er aanvullende Europese eisen.

• ECE R10: deze certificering gaat over elektromagnetische compatibiliteit (EMC). Het zorgt ervoor dat de verwarming geen storingen veroorzaakt in andere elektrische apparaten en zelf ook niet gevoelig is voor storingen van buitenaf. Dit is belangrijk omdat tegenwoordig tijdens een camperkeuring ook wordt gekeken of ingebouwde elektrische apparaten aan deze eisen voldoen.
• ECE R122: deze certificering is specifiek voor voertuigverwarmingen. Het toetst veiligheid en functionaliteit, hierdoor is de verwarming veilig toepasbaar in campers, vrachtwagens en andere voertuigen.

Kortom: let bij de aankoop altijd op de juiste certificeringen, zeker bij in te bouwen verwarmingen en standkachels. Deze certificeringen waarborgen niet alleen de veiligheid, maar zorgen er ook voor dat de verwarming zonder problemen door de camperkeuring komt. Achteraf inbouwen is mogelijk, maar bedenk daarbij goed welke risico’s dit met zich meebrengt.

Een Chinese verwarming

Een dieselstandkachel kan behoorlijk prijzig zijn, waardoor de verleiding bestaat om een goedkopere variant te kiezen. Er zijn veel Chinese verwarmingen en imitaties beschikbaar die aanzienlijk goedkoper zijn, maar het is verstandig deze te vermijden. Hoewel ze soms goed lijken te functioneren, is de kwaliteit en veiligheid vaak veel lager. Een Webasto-standkachel is getest en gecertificeerd volgens Europese normen, terwijl goedkope Chinese varianten dat meestal niet zijn. Zelfs HLN, een Chinese standkachelfabrikant, raadt deze goedkopere opties af.

Het gebruik van een goedkope kachel brengt aanzienlijke veiligheidsrisico’s met zich mee; een brand in de camper kan ernstige gevolgen hebben. Dit staat in schril contrast met bijvoorbeeld een afstandsbediening voor de tv, waarbij het prijsverschil veel minder uitmaakt.

Keuze maken

Om je op weg te helpen om een keuze te maken wat voor jou de beste verwarming is, zijn onderstaande vragen voor je op een rijtje gezet:

• Ga je tijdens koude buitentemperaturen of zelfs met extremere koude buitentemperaturen op pad en hoe vaak denk je dat te doen
• Welke temperatuur wil je ervaren in je camper
• Hoe groot is je camper
• Hoe goed is de camper geïsoleerd
• Wat is de ruimte voor installatie
• Heb je al diesel of gas geïnstalleerd. Zou dat ook voldoende zijn voor je verwarming
• Wat is je budget

Het benodigde verwarmingsvermogen hangt af van bovenstaande vragen, wat het complex maakt om dit precies te bepalen. Zoals eerder bij dieselstandkachels besproken, is 2 kW meestal voldoende voor een kleine camper. Voor een grotere camper, zoals een Mercedes Sprinter, kan 2 kW vaak ook volstaan, maar bij gebruik in zeer koude gebieden biedt een 4 kW verwarming doorgaans meer comfort.
Sommige camperaars kiezen bewust voor een 5 kW-kachel in een kleine camper, terwijl anderen juist met een kleinere kachel prima uit de voeten kunnen. Het hangt vooral af van het persoonlijke warmtecomfort. Daarbij is het prijsverschil tussen een 2 kW- en een 5 kW-kachel vaak relatief beperkt.

Meer weten

Wil je weten hoe je een diesel standkachel inbouwt, waar je op moet letten en fouten voorkomt, bekijk dan de Cursus Camper Bouwen met de subcategorie Gas en Verwarming. Bovendien geef energie.