Extra (officiële) zitplaatsen in een camper: mogelijkheden en aandachtspunten

Zelfgemaakte zitplaatsen

De eenvoudigste manier om zitplaatsen te creëren in een camper is door zelf banken of stoelen te maken, bijvoorbeeld van houten planken met kussens erop. Volgens de definitie geldt een stoel (of bank) als een complete structuur met bekleding, wat betekent dat ook een eenvoudige houten constructie met bekleding als zitplaats kan worden beschouwd.

Dergelijke zelfgemaakte zitplaatsen zijn prima geschikt voor het camperinterieur en kunnen ook meetellen om aan het minimale aantal zitplaatsen voor een camperkeuring te voldoen. Ze worden echter niet meer goedgekeurd als officiële zitplaatsen voor gebruik tijdens het rijden in voertuigen met een datum eerste toelating vanaf 22 juli 2012. Er gold toen nog wel een tijdelijke uitzondering via de Europese restantvoorraadregeling, waarbij incomplete voertuigen binnen 18 maanden na die datum nog konden worden geregistreerd.

Tot die datum konden dwarsgeplaatste ofwel zijdelingse zitplaatsen nog wel worden goedgekeurd, en dat zonder gordelverplichting. Dat maakt deze optie interessant bij de ombouw van oudere voertuigen, omdat zo relatief eenvoudig en goedkoop meerdere officiële zitplaatsen kunnen worden gerealiseerd. In sommige gevallen kon een voertuig daardoor zelfs als achtpersoonscamper (exclusief bestuurder) worden goedgekeurd.
Wel moeten deze zitplaatsen voldoen aan de regels voor een deugdelijke constructie. Dat betekent onder andere:

• stevig bevestigd aan het voertuig;
• verstelmechanismen die in alle standen automatisch vergrendelen;
• neerklapbare delen die in normale stand automatisch vergrendeld zijn.

Een losse plank met een kussen erop voldoet dus niet aan de eisen. De RDW controleert tijdens de camperkeuring of de zitplaatsen constructief deugdelijk zijn en of er kussens aanwezig zijn.
Hoewel zijdelingse zitplaatsen nog kunnen worden goedgekeurd in oudere voertuigen, betekent dit niet dat ze net zo veilig zijn als originele voertuigzitplaatsen. Omdat ze geen gordels hebben en passagiers zijdelings in de rijrichting zitten, blijft het risico op letsel bij een aanrijding. Dit is dus belangrijk om rekening mee te houden.

Hergebruikte voertuigzitplaatsen

Een andere optie is om bestaande voertuigzitplaatsen te gebruiken in plaats van volledig nieuwe zitplaatsen te maken. Dit kunnen losse stoelen of banken zijn die over zijn uit het eigen voertuig of afkomstig zijn van een ander voertuig. Deze kunnen vervolgens opnieuw worden geplaatst in het camperinterieur.

Let er wel op dat dergelijke zitplaatsen niet automatisch worden goedgekeurd als officiële zitplaatsen. In de meeste gevallen kunnen ze, net als zelfgemaakte zitplaatsen, alleen worden goedgekeurd als ze dwars op de rijrichting staan, geen gordels hebben en deugdelijk aan het voertuig zijn bevestigd, en dit geldt alleen voor voertuigen met een datum eerste toelating vóór 22 juli 2012.
Deze optie kan vooral interessant zijn wanneer de originele voorbank wordt vervangen door een losse stoel, waardoor de verwijderde bank elders in de camper kan worden hergebruikt als extra zitplaats.

Goedgekeurde zitplaatsen met vloerrails

Vanaf 22 juli 2012 is het alleen nog toegestaan om naar voren of naar achteren gerichte officiële zitplaatsen te creëren. Deze mogen maximaal 10 graden schuin naar links of rechts staan, mits ze op de juiste manier zijn getest, voorzien zijn van de vereiste goedkeuringsdocumenten en zijn goedgekeurd door de VRT, de speciale keuringstak van de RDW.
Het gaat hierbij om officieel geteste constructies, waardoor dit geen goedkope oplossing is.
Een praktische manier om goedgekeurde zitplaatsen te realiseren, is door gebruik te maken van een gecertificeerd vloerrailsysteem. Zulke rails worden ook toegepast in taxibusjes en aangepaste voertuigen, maar kunnen net zo goed in campers worden gebruikt.

Op deze vloerrails kunnen losse stoelen of banken worden geplaatst die met een speciaal vergrendelsysteem stevig aan de rail worden vastgezet. Een groot voordeel is dat de stoelen en banken verplaatsbaar of uitneembaar zijn. Ze kunnen eenvoudig op een andere positie op de rail worden vastgeklikt of volledig uit het voertuig worden gehaald. Dit biedt veel flexibiliteit bij de indeling van het camperinterieur.
Zo kunnen er tijdelijk extra zitplaatsen worden toegevoegd wanneer meer personen moeten worden vervoerd, en kunnen deze weer worden verwijderd zodra de leefruimte wordt gebruikt. Bijvoorbeeld: een extra stoel kan tijdelijk in het gangpad worden geplaatst om extra passagiers mee te nemen en later eenvoudig worden verwijderd om de ruimte vrij te maken.

Let er wel bij op dat stoelen en banken die geschikt zijn voor vloerrails vrij zwaar kunnen zijn. Het uit het voertuig tillen ervan is dan ook doorgaans een twee-persoonstaak.
Bovendien is er nog het voordeel dat het systeem eenvoudig kan worden uitgebreid door meerdere of langere vloerrails te monteren voor extra zitplaatsen. Als ook dat er verschillende soorten stoelen en banken op de markt zijn die geschikt zijn voor gebruik op dergelijke rails, waardoor er veel keuze is in uitvoering en comfort.
Belangrijk is wel, dat zowel de vloerrails als de stoelen en banken beschikken over de juiste goedkeuringspapieren, zodat ze bij de VRT kunnen worden goedgekeurd als officiële zitplaatsen.

Goedgekeurde zitplaats met gordelbok

Een andere manier om vanaf 22 juli 2012 officieel goedgekeurde zitplaatsen te realiseren, is door gebruik te maken van een gordelbok. Dit is een stevig frame waarin de gordels zijn geïntegreerd, terwijl het zitgedeelte zelf vrij kan worden vormgegeven. De gordelbok moet daarbij wel, net als bij zitplaatsen met een vloerrailsysteem, op de juiste manier worden gemonteerd en met de juiste documentatie worden goedgekeurd door de VRT van de RDW.
Het zitgedeelte zelf hoeft niet officieel gekeurd te worden, zolang het deugdelijk is opgebouwd en bevestigd. De keuring richt zich namelijk op de gordels en de bevestigingspunten daarvan. Dit verschilt van een vloerrailsysteem, waarbij de gordels aan de stoel zelf vastzitten en het hele systeem gekeurd moet worden.

Er zijn daarbij verschillende mogelijkheden om een zitplaats met gordelbok te maken. Zo kan bijvoorbeeld een bankje uit hetzelfde voertuig of uit een ander voertuig worden hergebruikt. Vaak is het dan wel nodig om een nieuw, stevig frame te maken hiervoor, omdat het originele frame niet past bij de gordelbok.
Ook kan een zitgedeelte volledig zelf worden gebouwd met houten planken en kussens, zodat het perfect aansluit bij het camperinterieur. Dit biedt meer vrijheid in ontwerp en materiaalkeuze. Wie liever een professioneel afgewerkte oplossing wil, kan ervoor kiezen om het zitgedeelte te laten maken. In dat geval kan de zitplaats meer het uiterlijk en comfort van een autostoel krijgen, met bijpassende bekleding en kleur.

Goedgekeurde zitplaatsen om te bouwen tot bed

In sommige campers kan het praktisch zijn om de goedgekeurde zitplaatsen (die sinds 22 juli 2012 aan specifieke eisen moeten voldoen) ook te kunnen ombouwen tot een bed. Dit principe komt vooral voor bij compacte campers, zoals de bekende Volkswagen Transporter busjes, waar de beschikbare ruimte optimaal moet worden benut.
Bij deze constructies wordt een zitgedeelte geplaatst die eenvoudig kan worden omgevormd tot slaapgedeelte. Zo wordt de beschikbare ruimte efficiënt gebruikt: overdag dient het als zitbank met goedgekeurde zitplaatsen, en ’s nachts kan het worden uitgeklapt tot een bed.

Deze systemen bestaan meestal uit banken met minimaal twee zitplaatsen, maar er zijn ook varianten met drie zitplaatsen. Ze kunnen op twee manieren worden gemonteerd:

• Op een vloerrail, waardoor de bank uitneembaar of verschuifbaar blijft.
• Vast gemonteerd in het voertuig, waarbij de bank permanent op zijn plek zit en niet kan worden verplaatst.

Het ombouwen van de zitplaats naar een bed verloopt doorgaans als volgt:
de zitting wordt naar voren geklapt of geschoven, waarna de rugleuning naar voren of naar achteren neerklapt. Aan de achterzijde bevindt zich vaak een vast of neerklapbaar paneel dat het slaapoppervlak completeert. Op deze constructie wordt vervolgens een los matras gelegd voor meer comfort.
Wanneer de zitplaats is omgevormd tot bed, neemt deze wel aanzienlijk meer ruimte in beslag. Houd er dus rekening mee dat in bed vorm mogelijk kasten of deurtjes niet volledig open kunnen, tenzij er gebruik is gemaakt van rol- of schuifdeuren.

Goedgekeurde zitplaatsen in fabriekscampers

Ook in fabriekscampers komen sinds 22 juli 2012 goedgekeurde zitplaatsen voor. Deze zien er volledig op maat ontworpen uit zodat ze naadloos aansluiten bij het interieur van de camper. Toch kunnen ze vaak deels uit bestaande componenten bestaan. Want niet elke camperfabrikant ontwikkelt namelijk zelf complete stoelen of banken speciaal voor campers.
Zo kan het zomaar zijn dat er gebruik wordt gemaakt van goedgekeurde gordelbokken, waarop de fabrikant vervolgens een op maat gemaakte zitconstructie aanbrengt die past bij de stijl van de camper. Een andere veelvoorkomende optie is dat zitplaatsen worden ingekocht bij gespecialiseerde zitplaatsfabrikanten, waarbij de stoffering en afwerking volledig naar wens van de camperproducent worden aangepast.

Omdat grote camperfabrikanten ook vaak in serie produceren, wordt maatwerk betaalbaar en kunnen zij meerdere voertuigen tegelijk laten keuren. Dat maakt het proces kosten- en tijdefficiënter.
Hoe dit precies wordt uitgevoerd, verschilt per fabrikant. Daarbij is het in de praktijk niet realistisch om als particulier direct een goedgekeurde bank of stoel van een camperfabrikant te kopen. Bovendien verkopen leveranciers, die onderdelen aanbieden, meestal alleen aan bedrijven en niet rechtstreeks aan consumenten. Daardoor is men afhankelijk van winkels of bedrijven die goedgekeurde stoelen leveren en eventueel kunnen monteren.

Hoe goedgekeurde zitplaatsen worden goedgekeurd

Misschien vraag je je af hoe zitplaatsen vanaf 22 juli 2012 worden goedgekeurd. Want dit gaat namelijk niet zomaar en vereist meer dan een visuele inspectie. Er is uitgebreide documentatie en technische onderbouwing vereist.
Bij de VRT, een onderdeel van de RDW dat zitplaatsen keurt, moeten verschillende zaken worden aangeleverd, waaronder:

• Testrapporten of een computerberekeningsrapport (simulatie);
• Fotomateriaal van de montage, waarin alle stappen duidelijk zijn vastgelegd.

Die foto’s zijn nodig om aan te tonen dat de zitplaatsen conform de fabrieksinstructies zijn geplaatst, zoals voorgeschreven door de fabrikant van de zitplaatsen. Aangezien veel onderdelen of montagestappen na plaatsing immers moeilijk of helemaal niet meer zichtbaar zijn, waardoor de VRT terug wil kunnen zien dat alles correct is uitgevoerd.
Bovendien voor de eisen die zijn vastgelegd in de wet waaraan een zitplaats moet voldoen kun dus worden aangetoond met;

• Een computersimulatie, waarbij de krachten en belastingen digitaal worden doorgerekend;
• Een praktijktest, waarbij de zitplaats fysiek wordt gemonteerd in een voertuigbody en vervolgens wordt belast met specifieke krachten om te controleren of de constructie sterk genoeg is.

Wanneer uit de test- of berekeningsrapporten blijkt dat de zitplaats aan alle eisen voldoet, mogen de zitplaatsen in de voertuigen worden geplaatst waarvoor ze getest zijn. Bij elke keuring moeten deze rapporten én de documentatie over de bevestiging wel weer worden meegeleverd als overlegd. Dit kan uit een uitgebreid pakket van papieren bestaan, inclusief handleidingen, tekeningen en certificaten.
Hoe zo’n trektest in de praktijk verloopt, is te zien in de onderstaande video’s. Hierin worden de krachten getoond die op een zitplaats worden uitgeoefend. In de eerste video is te zien hoe zo’n officiële test wordt uitgevoerd in een voertuigcarrosserie, en in de tweede video wordt een test getoond op een vast frame dat voor onderzoek kan worden gebruikt.

Zitplaatsen bij elektrische voertuigen

Elektrische voertuigen komen steeds meer, ook als basis voor campers. Hoewel dit aantal nog beperkt is, is het belangrijk om te weten dat het aanbrengen van extra zitplaatsen bij elektrische voertuigen anders verloopt dan bij voertuigen met een verbrandingsmotor.

De belangrijkste reden hiervoor is de plaatsing van de accu, die bij elektrische voertuigen meestal onder de vloer zit. Bij brandstofvoertuigen bevinden zich onder de vloer ook componenten, maar die kunnen vaak relatief eenvoudig worden verwijderd of verplaatst om toegang te krijgen tot het chassis.
Daarom is het aanbrengen van extra bevestigingspunten of doorvoeren in de vloer bij elektrische voertuigen anders. Hoe dit precies wordt uitgevoerd en wat de eisen hiervoor zijn, is bij Sajenn nog niet bekend. Wel is duidelijk dat extra te plaatsen zitplaatsen specifiek geschikt moeten zijn voor elektrische voertuigen.

Minimale afmetingen van zitplaatsen

Het is handig om te weten hoe groot een zitplaats moet zijn, maar hiervoor bestaan niet veel directe vaste maten. Vanuit de Europese wetgeving ECE-richtlijn 2007/46/EG, gelden wel voorschriften voor officiële zitplaatsen die tijdens het rijden gebruikt mogen worden. Zo geld voor elke afzonderlijke stoel dat deze telt als één zitplaats. Bij banken wordt elke ruimte met een minimale breedte van 400 mm als één zitplaats gerekend. Daarbij moet een testdummy bij een bank op natuurlijke wijze kunnen zitten, zonder dat obstakels in de weg zitten. Voor op elke zitplaats moet uiteindelijk ook een dummy kunnen plaatsnemen:

• Voor de bestuurderszitplaats wordt een dummy gebruikt die overeenkomt met een volwassen man van het 50e percentiel.
• Voor overige zitplaatsen wordt een dummy gebruikt van een volwassen vrouw van het 5e percentiel.

In het volgende stuk ‘Voldoende ruimte voor de zitplaatsen’ wordt verder ingegaan op deze percentielen. Kort gezegd betekent dit dat er op elke overige zitplaats iemand moet kunnen zitten met een lichaamslengte van minimaal 139,7 cm, zodat ook kleinere personen veilig en comfortabel kunnen plaatsnemen. Voor niet-officiële zitplaatsen hanteert de RDW doorgaans een minimale breedte van 400 mm per persoon, dat ook gewoon gebruikt kan worden voor officiële zitplaatsen.
Het is overigens ook handig om te weten wat de zitdiepte is voor een volwassen vrouw van het 5e percentiel. Volgens het boek Product-ergonomie van Brecht Daams kan dit worden berekend met de formule:
P1 = Xgemiddeld – Sx × z,
waarbij voor Nederlandse vrouwen de bil–knieholtediepte 49,5 cm – 2,6 × 1,65 = 45,2 cm bedraagt. Voor kleinere Europese personen ligt dit ongeveer 4 cm lager, waardoor ongeveer 40 cm als een praktische minimale zitdiepte kan worden aangehouden.
Hoewel deze maten richting geven, kunnen ze in de praktijk wat krap aanvoelen. Het is daarom verstandig zelf te beoordelen wat comfortabel is, ook voor eventuele andere (langere, bredere) reizigers. Let er verder op dat een bankje van 700 mm breed dus nog steeds telt als één zitplaats, en dat een bank pas vanaf 800 mm breedte als twee zitplaatsen wordt beschouwd, ook al zouden er net twee personen op passen.

Voldoende ruimte voor de zitplaatsen

Het is goed voor te stellen dat er in een kleine ruimte meerdere zitplaatsen kunnen worden gepropt. Maar of daar dan ook weer daadwerkelijk goed op te zitten is, is een andere vraag. In zulke gevallen is het wel te veronderstellen dat deze zitplaatsen niet worden goedgekeurd, zelfs niet als deze alleen bedoeld is om op te zitten tijdens het stilstaan en niet tijdens het rijden (niet officiële zitplaatsen).
Een zitplaats moet dus voldoende ruimte hebben om comfortabel en veilig op te kunnen zitten. Deze ruimte is niet vastgelegd als een specifiek volume, maar wordt beoordeeld aan de hand van dummy’s zoals beschreven in de Europese Kaderrichtlijn 2018/858.
Voor de bestuurdersstoel geldt dat een dummy moet passen die overeenkomt met een volwassen man van het 50e percentiel (het gemiddelde). Voor alle andere zitplaatsen geldt een dummy van een volwassen vrouw van het 5e percentiel. Die volgens het VN/ECE Reglement nr. 16 overeenkomt met een dummy met de afmetingen van een vrouw van het vijfde percentiel uit de Verenigde Staten van Amerika. Waarbij mag worden gebruikgemaakt van een vrouw die tussen 139,7 en 150 cm lang is en een gewicht heeft tussen 46,7 en 51,25 kg.
Voor de volwassen man van het 50e percentiel ligt de gemiddelde lengte, volgens tabel 5.3 Antropische lichaamsmaten van Nederlandse volwassenen man uit het boek Product-ergonomie van Brecht Daams, op 181,7 cm, met een gemiddeld gewicht van 83,1 kg.
En hoewel de volwassen man maatvoering alleen voor de bestuurdersstoel geldt, zijn de vrouwelijke dummy-maten voor extra zitplaatsen in campers doorgaans wel aan de kleine kant. Daarom is het verstandig om uit te gaan van ruimere maten, zodat ook langere, zwaardere en bredere personen comfortabel kunnen zitten zonder ergens tegenaan te stoten.
Goed is ook om rekening mee te houden als de camper ooit wordt verkocht. Door voldoende ruimte rondom de zitplaatsen te creëren, blijven deze geschikt voor een breder publiek. Denk hierbij aan voldoende hoofdruimte, maak bijvoorbeeld bovenkastjes boven zitplaatsen niet te laag, en zorg dat de tafel bijvoorbeeld verschuifbaar is, zodat verschillende personen prettig kunnen zitten.
Overigens moet volgens de ECE Richtlijn 2007/46/EG een dummy op een natuurlijke manier kunnen zitten. Een onbekleed deel of obstakel dat dit belemmert, zorgt ervoor dat dat gedeelte niet als zitplaats kan worden goedgekeurd.

Maximaal aantal officieel goedgekeurde zitplaatsen in een camper

Hoe mooi zou het zijn om een camper te hebben met negen officieel goedgekeurde zitplaatsen voor gebruik tijdens het rijden (inclusief bestuurder). Zeker wanneer er voldoende zitplaatsen aanwezig zijn, lijkt dat eenvoudig te realiseren. In werkelijkheid ligt het echter anders. Ook al zijn er fysiek genoeg zitplaatsen aanwezig, dat betekent niet automatisch dat ze als officiële zitplaatsen kunnen worden goedgekeurd.
Bij elke wijziging aan een voertuig, zoals het ombouwen naar een camper, moeten namelijk alle onderdelen die door de wijziging worden beïnvloed opnieuw worden beoordeeld. Daarbij spelen ook de gewichten een belangrijke rol voor voertuigen die na 31 december 1997 in gebruik zijn genomen, bepaald vanuit de Europese regelgeving (ECE Nr. 1230/2012). Waarmee op basis van gewicht bepaald wordt hoeveel zitplaatsen officieel kunnen worden geregistreerd.
Het voertuiggewicht en het toegestane maximumgewicht (vaak ook bepalend vanuit welk rijbewijs­type ermee gereden mag worden) bepalen samen hoeveel zitplaatsen mogen worden goedgekeurd. Want er moet namelijk voldoende nuttige massa overblijven voor alle inzittenden. Voor elke zitplaats wordt daarom een standaardgewicht meegerekend met andere gewichten dat bovenop de voertuigmassa komt. Als er onvoldoende nuttige massa overblijft, worden er dus uiteindelijk minder zitplaatsen toegekend, zelfs als de zitplaatsen technisch aan alle andere eisen voldoen.
Volgens de richtlijn wordt voor kampeerwagens gerekend met:

• 75 kg per persoon (bestuurder en passagiers)
• 10 kg per zitplaats
• 10 kg per meter voertuiglengte

Dat betekend met het volgende voorbeeld:
Voor een voertuig van 6 meter lang met 8 passagiers en 1 bestuurder, dat het gewicht neerkomt op:

• 8 passagiers × 75 kg = 600 kg
• 1 bestuurder × 75 kg = 75 kg
• 9 zitplaatsen × 10 kg = 90 kg
• 6 meter voertuiglengte × 10 kg = 60 kg
  Totaal: 825 kg

Dat betekent dat er minimaal 825 kg nuttige massa beschikbaar moet zijn voor de inzittenden.

• Weegt een camper 2000 kg en mag deze tot 3000 kg beladen worden, dan is er voldoende nuttige massa over en kunnen alle zitplaatsen worden goedgekeurd.
• Weegt een camper echter 3000 kg en mag deze slechts tot 3500 kg beladen worden (zoals bij een B-rijbewijs), dan is er te weinig nuttige massa over. Hierdoor kunnen niet alle zitplaatsen officieel worden goedgekeurd, ondanks dat ze technisch aan de eisen voldoen.

Ruimte onder de zitplaatsen

Onder zitplaatsen is vaak veel ruimte beschikbaar, wat ideaal is om optimaal te benutten. Bij zelfgemaakte zitplaatsen kan hier goed rekening mee worden gehouden, bijvoorbeeld door er een koelkast onder te plaatsen of extra opbergruimte te creëren.
Bij de meeste officieel goedgekeurde zitplaatsen, zoals die op vloerrails of met een gordelbok, is de ruimte onder de zitplaatsen vaak minder geschikt voor gebruik. Dit komt door de metalen constructie onder de zitplaatsen. Het plaatsen van een koelkast onder deze zitplaatsen is daarom meestal niet mogelijk. Wel kunnen kleinere apparaten of opbergoplossingen onder de zitplaatsen worden geplaatst, zolang dit de functionaliteit en veiligheid van de zitplaatsen niet beïnvloedt.

Want in een camper is het belangrijk om iedere beschikbare ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten, omdat de ruimte beperkt is. Let er echter wel bij op dat bij het gebruik van ruimte onder officieel goedgekeurde zitplaatsen niets zomaar aan het frame van de zitplaats wordt vastgeschroefd of aangepast. Dit kan namelijk het goedgekeurde deel beïnvloeden, waardoor de constructie wijzigt en een nieuwe test als keuring nodig is.

Kan ik zelf goed te keuren zitplaatsen plaatsen?

Ja, dat kan. Let wel op dat dit correct en volledig gebeurt volgens de voorschriften van de fabrikant. Dit is erg belangrijk, omdat een onjuiste plaatsing niet alleen invloed kan hebben op de keuring, maar ook op de veiligheid van de zitplaatsen.
Het lijkt misschien eenvoudig, maar in de praktijk kan het lastig zijn. Zo moeten er vaak verstevigingsstukken aan de onderzijde van het voertuig worden aangebracht, en daar is niet altijd eenvoudig bij te komen. Bovendien moet de montage volledig volgens de voorschriften gebeuren. Daarom is het gebruikelijk dat tijdens de montage foto’s worden gemaakt als bewijs dat alles correct is uitgevoerd.
Zo kijkt een keurmeester bij de keuring vaak ook naar de rest van het interieur. Als dat slordig is afgewerkt, kan dit een negatieve indruk geven over de kwaliteit van de plaatsing van de zitplaatsen.

Er zijn daarbij ook bedrijven die extra zitplaatsen kunnen keuren buiten de VRT van de RDW om. Alleen deze bedrijven willen echter meestal geen keuring uitvoeren voor zitplaatsen die zij niet zelf hebben geplaatst, vragen kan natuurlijk altijd. Maar doorgaans moet in de praktijk dus vrijwel altijd bij de VRT van de RDW worden gekeurd.
Het is daarbij wel verstandig om de geplande zitplaatsen vooraf met de RDW te bespreken. Zo voorkom je verrassingen achteraf. Dit geldt voor iedere zitplaats die officieel goedgekeurd moet worden om tijdens het rijden gebruikt te mogen worden.

Goed te keuren zitplaatsen laten uitbesteden

Het plaatsen van extra goedgekeurde zitplaatsen kan natuurlijk worden uitbesteed. Er zijn verschillende bedrijven die dit kunnen uitvoeren, en vaak verzorgen zij direct ook de keuring. Let er wel op of zij ook de camperkeuring en eventuele keuringen van bijvoorbeeld een draaiplateau meenemen, want dit kan flink schelen in kosten. Zo weet je bovendien zeker dat alles correct wordt uitgevoerd.
Daarnaast bieden deze bedrijven meestal diverse zitplaatsopties aan, maar het assortiment is doorgaans niet uitgebreid. Het kan dus even zoeken zijn naar een bedrijf dat precies de zitplaatsen kan leveren die gewenst zijn.

Zelfgebouwde zitplaatsen keuren

Voor voertuigen van vóór 2012 is het relatief eenvoudig om zelfgemaakte zitplaatsen te laten keuren, maar na die datum is dit veel moeilijker. Er is echter nog steeds een mogelijkheid om dit te doen zonder fysieke tests: met een computerberekening op basis van de Eindige Elementen Methode (EEM). Hiermee kan worden aangetoond dat de zitplaatsen voldoen aan de gestelde eisen.

Deze aanpak is echter complex. Er is uitgebreide kennis van de regelgeving nodig, evenals de juiste software (zoals een CAD-programma) om het voertuig en de zitplaatsen digitaal te modelleren. Ook moet precies bekend zijn welke krachten op welke punten moeten worden toegepast en hoe deze moeten worden berekend. En alle aangeleverde data en tekeningen moeten bovendien beoordelingsrelevante informatie bevatten, meestal in de vorm van een schriftelijke analyse van een constructeur.
In Nederland zijn er enkele gespecialiseerde bedrijven die dit kunnen uitvoeren, wat aan te raden is, omdat zelf proberen al snel fouten kan opleveren. Met de verzamelde informatie kan vervolgens een aanvraag voor individuele goedkeuring bij de VRT van de RDW worden ingediend.

Deze methode is ook kostbaar: het uurloon bij de VRT ligt rond de 200 euro, met een startprijs van ongeveer 700 euro, en de uiteindelijke kosten zijn afhankelijk van het aantal benodigde uren. Bovendien maakt het inschakelen van een ingenieursbureau voor de computerberekening het geheel niet goedkoop.
Kortom: hoewel het theoretisch mogelijk is om een zelfgemaakte zitplaats goed te keuren, is het in de praktijk meestal verstandiger om een standaard, goed te keuren zitplaats te gebruiken. Dit is niet alleen sneller, maar meestal ook voordeliger.

Zitplaatskeuring met draaiplateau en camper keuring combineren

De keuring bij de VRT van de RDW is aanzienlijk duurder dan een standaard camperkeuring. Gelukkig is het bij deze keuring mogelijk om meerdere onderdelen tegelijk te laten beoordelen. Zo kunnen eventuele draaiplateaus die ook gekeurd moeten worden, meegenomen worden in dezelfde keuring, en kan de volledige camperkeuring direct worden uitgevoerd. Hierdoor hoeft het voertuig later niet opnieuw bij de RDW te worden aangeboden, wat kosten en tijd bespaart. Houd hier dus rekening mee bij de planning van de keuring.

Tweedehands camper

Bij een tweedehands camper zijn aanpassingen voor zitplaatsen vaak wel mogelijk, maar het is belangrijk te bekijken hoeveel er aan het voertuig veranderd moet worden om dit te realiseren. Vooral als er stevige montagepunten moeten worden aangebracht, moet er voldoende ruimte zijn.
Met het feit dat er al zitplaatsen aanwezig zijn, betekent niet automatisch dat deze officieel gekeurd zijn voor gebruik tijdens het rijden. Ook als er veiligheidsgordels aanwezig zijn, wil dit nog niet zeggen dat de zitplaatsen officieel goedgekeurd zijn. Want soms plaatst een camperbezitter zelf gordels om een zitplaats iets veiliger te maken om er tijdens het rijden op te zitten, terwijl dit officieel niet is toegestaan.
Dus vraag dit daarom altijd goed na bij de verkoper en controleer wat er op het kenteken staat. Als er bijvoorbeeld vier zitplaatsen op het kenteken vermeld staan en er daadwerkelijk vier zitplaatsen aanwezig zijn, kun je ervan uit gaan dat alles klopt. Zijn er echter zes zitplaatsen aanwezig terwijl er slechts vier op het kenteken staan, dan is het belangrijk om te weten welke twee zitplaatsen tijdens het rijden niet gebruikt mogen worden.

Hefdak en extra zitplaatsen

Wanneer een camper is uitgerust met een hefdak, rijst de vraag hoe dit de extra zitplaatsen beïnvloedt. Zitplaatsen die volledig aan de vloer zijn bevestigd, vormen doorgaans geen probleem.
Maar er bestaan echter ook zitplaatsen waarbij de bevestiging, met name van de gordel, aan de zijwand van de camper plaatsvindt, doorgaans aan de C-stijl. Alleen bij een hefdak kan dus een deel of bijna het gehele originele dak van het voertuig worden verwijderd, waardoor de omliggende constructie verzwakt. Het is dan belangrijk te weten of dit invloed heeft op de veiligheid en goedkeuring van de zitplaatsen. De RDW kan hier het beste uitsluitsel over geven.

Over het algemeen geldt wel dat bij een grote opening in het dak, waarbij de dakbalk van de C-stijl is verwijderd, zitplaatsen met bevestiging aan de zijwand waarschijnlijk niet worden goedgekeurd. Bij kleinere openingen waarbij de dakbalk van de C-stijl nog intact is, kan beoordeling op individuele basis plaatsvinden.
En ja er zijn ook hefdaken waarbij de dakbalk van de B-stijl wordt verwijderd, waaraan de cabinegordels zijn bevestigd. In dat geval wordt een specifieke versteviging teruggeplaatst, en ook deze aanpassing moet dan door de VRT van de RDW worden goedgekeurd.

Bespreken van de haalbaarheid

Wil je extra zitplaatsen creëren, zeker bij voertuigen na 2012, dan is het verstandig dit vooraf te bespreken met een bedrijf dat zitplaatsen plaatst, verkoopt of direct met de RDW. Zo weet je precies wat in jouw situatie mogelijk is en voorkom je problemen tijdens de keuring.
Het zou immers zonde zijn als een keuring niet wordt goedgekeurd en er aanpassingen nodig zijn, gevolgd door een nieuwe keuring. Dit kan snel oplopen in kosten. Door vooraf de mogelijkheden en beperkingen te bespreken, worden teleurstellingen en extra uitgaven voorkomen.