Welke isolatie geschikt voor een camper en hoe isoleer je

Voordelen isoleren

Er zijn een hoop voordelen om je camper te isoleren. Hieronder de meest voorkomende:

• Het isoleren van je camper houdt de warmte zo veel mogelijk binnen bij koude buitentemperaturen. Daarnaast houdt het ook de koelte binnen bij warm weer ondanks dat het metaal van de bus warm wordt komt deze hitte niet snel door de isolatie heen. Dit kan je dus enorm aan stookkosten besparen.
• Door goed te isoleren kun je veel van het lawaai dempen dat van buitenaf komt. Dit scheelt enorm als je bijvoorbeeld wil slapen. Een bijkomend voordeel is dat als je een geslote cel / flexibele elastomeer foam tegen de metalen buitenwand lijmt, je daarmee veel trillingen en steenslag in de wielkasten kunt dempen tijdens het rijden. Je zou zeggen dat je hiervoor anti-dreunplaten moet toepasssen. Maar dat is dan overbodig. Geslote cel / flexibele elastomeer foam dempt goed en is stukken lichter in gewicht.
  Zie hiervoor het filmpje vanaf 4 minuten: Alubutyl oder Armaflex / Was braucht man wirklich 
• Gebruik je de juiste isolatie dan beschermt het tegen condens en dus roestvorming en schimmelvorming. Je zou het vast wel hebben meegemaakt dat er veel druppels binnenin een voortuig op het metaal zitten. Dit is natuurlijk normaal en er is rekening mee gehouden tijdens het ontwerpen van het voertuig. Maar isoleer je goed dan kun je dit zelfs zo goed als voorkomen. En hoe minder vocht bij je metaal des te minder snel het gaat roesten en voorkomt schimmelvorming. Bovendien is het goed om de isolatieruimte niet helemaal dicht te stoppen, ventileren is ook belangrijk om rekening mee te houden. Komt er toch vocht in de isolatieruimte dan kan dit ook weer weg.

Isolatiewaarde

De isolatiewaarde is een belangrijk gegeven om je camper goed te kunnen isoleren. Het liefst heb je een isolatiemateriaal met de beste isolatiewaarde om je camper zo goed mogelijk te isoleren. Maar toch is dat niet het belangrijkste. Je kunt wel de beste isolatiemateriaal hebben, maar als je bijvoorbeeld een vierkante doos hiermee isoleert en je laat één zijde open dan heeft de isolatie weinig zin. Het is dan ook belangrijk om te kijken wat je totale isolatiewaarde wordt voor je camper. Dat betekent wat de wanden, vloer, plafond, deuren, ramen en gewoonlijk de al bestaande cabine voor effect hebben op de totale isolatiewaarde van je camper. Natuurlijk is het goed om de oppervlaktes die je kunt isoleren zo goed mogelijk te isoleren.
Daarbij wordt er veel gesproken dat je moet opletten op koudebruggen. En ja dat klopt, maar wat is een koudebrug? Dat is niet anders dan een plek in het geheel die de temperatuur tussen buiten en binnen beter doorlaat. Zo zou je alle enkelglas ramen een koudebrug kunnen noemen en alle deuren omdat die van metaal zijn. Toch kun je ervoor zorgen dat deze koudebruggen minder effectief worden in warmte geleiden door er iets op of er iets voor te doen. Dat kan bij metaal gemakkelijk door er iets op te bevestigen met een betere isolatiewaarde en bij ramen zou je een tweede raam ervoor kunnen plaatsen, wat alleen niet veel voorkomt. Wel worden er dikkere gordijnen gebruikt ter isolatie.
Om terug te komen op de gehele isolatiewaarde. Ieder materiaal isoleert, alleen het ene materiaal heel slecht en het andere materiaal heel goed. Welke materialen voorkomen in je camper en goed zijn voor isolatie, zijn als volgt:

• Hout
• Bekledingsmaterialen zoals vilt, stof, tapijt, vloerzeil en kunstleer
• De isolatie zelf die je toepast
• Lucht, en dan met name stilstaande lucht

Wat je dus eerder krijgt, is een pakket aan isolerende materialen. Doorgaans bestaat de wand van buiten naar binnen uit metaal, isolatie, luchtlaag, hout en daarop een stof of iets vergelijkbaars. Dat betekent dat al die lagen zorgen voor een isolatiewaarde en die waarde zorgt ervoor hoe goed je camper geïsoleerd is.
Heb je dus een plek waar je geen of minder goed isolatie kunt bevestigen, zoals de metalen carrosserie balken aan de binnenzijde van je camper, dan is dat geen ramp. Want meestal komt daaroverheen een houten binnenplaat die ook voor een isolatiewaarde zorgt. Wil je dan toch zorgen dat de metalen carrosserie balken beter geïsoleerd worden, dan kun je een dunne isolatie over deze balken plakken.
De isolatiewaarde per materiaal wordt gebruikelijk uitgedrukt in W/mK (Watt per meter Kelvin), dat is de warmtegeleidingscoëfficiënt. Hoe lager het getal hoe beter de isolatiewaarde. Om dan nog terug te komen hoe goed je camper geïsoleerd is, dan kun je dit eigenlijk alleen meten wanneer deze volledig af is door deze warm te stoken en meten hoe snel en waar de camper zijn warmte verliest. Dit omdat je dan je gehele camper meeneemt in de isolatiewaarde en dus niet alleen de isolatie zelf.

Isolatie fabriekscampers

Niet alleen door kieren en openingen. Maar het plafond en ook de achterzijdes van de bovenkastjes bestaat uit een ventileerbare zeg maar stevig doek. Hierdoor kun je het plafond wel wat indrukken maar je komt er normaal gezien toch nooit tegenaan. En omdat er niet direct lucht doorheen kan stromen blijft een goede isolatie behouden. Daarbij moeten voor bijvoorbeeld de lampjes van te voren wel verstevigingen worden aangebracht waar de plafondlampjes op kunnen worden gemonteerd. Dit zorgt dus voor een zeer goede ventilatie.
Nu denk je natuurlijk ook dat er zo sneller vocht in de isolatieruimte kan komen, maar dat valt mee en dat kan er dus ook weer zo uit verdampen.
Bovendien kan het vocht ook niet direct bij de metalen want komen, want dan moet het eerst door de isolatie heen trekken. Waardoor niet snel vocht op de metalen carrosserie zeg maar kan neerslaan.

Ventileren isolatieruimte

Of je nu een isolatiemateriaal gebruikt dat geen vocht opneemt of juist wel, het is altijd verstandig om de isolatieruimte te ventileren. Dit zorgt ervoor dat vocht of water dat toch binnendringt, kan ontsnappen. Stel dat je dakluik gaat lekken, wat soms kan gebeuren, dan is het prettig als de isolatieruimte kan ventileren om op te drogen. Bovendien kan vocht bij koud weer neerslaan op de metalen buitenwand aan de binnenzijde, en het is belangrijk dat dit weer kan verdampen.

Als er dus te veel vocht in de isolatieruimte blijft hangen, kan dat leiden tot roestvorming op de metalen carrosserie. Dit wil je natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. Wat je kunt doen, is zorgen voor kleine kieren of gaten in de binnenwand of plafondafwerking. Als je bijvoorbeeld vilt plakt over de metalen binnenconstructie, zorg er dan voor dat de kleine gaten in het metaal niet worden afgesloten. Op die manier kan de ruimte erachter toch nog een beetje ventileren via het vilt.

Gebruik je een isolatiemateriaal dat vocht of water opneemt, dan is het nog belangrijker om de isolatieruimte goed ventileerbaar te houden. Vermijd het gebruik van een dampdoorlatende folie, want een buscamper is geen huis waar vocht via de buitenmuren kan verdwijnen. Blijft er vocht in de isolatie, dan kan het daar ophopen. Je kunt dit voorkomen door openingen te maken en wandbekleding te gebruiken die ventilatie mogelijk maakt.

Zoals eerder vermeld, gebruiken ze in fabrieksgebouwde buscampers van Malibu vaak isolatiemateriaal dat vocht kan opnemen. Maar dankzij goede ventilatie, zoals een ademend plafondmateriaal, kan het eventuele vocht in de isolatieruimte gemakkelijk verdampen.

Hoewel ventilatie belangrijk is, moet je hier ook niet in overdrijven, want te veel ventilatie kan ten koste gaan van de isolatiewaarde. Tenzij de isolatieruimte volledig wordt opgevuld met een gesloten-celisolatie, is ventilatie niet nodig. Alleen dat is echter lastig volledig te realiseren. Vergeet ook niet om ‘s nachts altijd voor wat ventilatie naar buiten te zorgen, zodat uitgeademd vocht de camper kan verlaten en niet blijft hangen in de camper.

Welke isolatie is geschikt voor je zelfbouw camper

Kies je er uiteindelijk voor om je camper te isoleren, doe het dan ook goed. Er zijn vele soorten isolatiematerialen te vinden, maar er zijn er helaas weinig die geschikt zijn voor je (bus)camper. Het is daarbij van belang dat je naar het isolerend vermogen kijkt, vochtregulatie en flexibiliteit. Ook al staat het internet bol van hoe je je camper isoleert, hieronder wordt je meegenomen in de meest voorkomende:

– Purschuim spuitisolatie (polyurethaanschuim). Deze heeft vrijwel identieke eigenschappen als het purschuim uit de bouwmarkt. Alleen is deze doorgaans in grote metalen drukvaten verkrijgbaar, heeft dikwijls een gesloten celstructuur (dus vochtbestendig) en kan eenvoudig en snel worden aangebracht met een spuitpistool voor grote oppervlaktes. Helaas is deze manier ook vrij prijzig en bovendien zijn er nog twee grote nadelen. De eerste is: als je begint dan moet je in één keer doorgaan, want de pur wordt vrij snel hard en ook die in jouw spuitisolatiegereedschap. Niet echt handig dus, gezien je doorgaans niet alles in een keer kunt isoleren. Het tweede nadeel is dat door het uitzetten van de isolatie er krachten komen op de metalen buitenwand. Hierdoor is de kans groot dat de metalen buitenwand vervormd, dit kan dan alleen nog hersteld worden door alle isolatie weer te verwijderen. Tenzij de metalen buitenwand vooraf is verstevigt met bijvoorbeeld houten latten.
Wel zou deze isolatie goed gebruikt kunnen worden in de metalen balken. Let dan dus wel goed op dat je met een gesloten cel schuim te maken hebt die goede waterdichte eigenschappen heeft.

– Schapenwol. Het isoleert goed en het irriteert niet zoals glaswol omdat het een soft natuurlijk materiaal is dat ze bijvoorbeeld ook gebruiken voor dekbedden. Je kunt het daarnaast ook goed in kleine hoekjes stoppen. Helaas kan schapenwol tot wel 35% van zijn gewicht aan vocht opnemen. Niet echt ideaal voor je metalen bus dus, maar met goede ventilatie kan het eventuele vocht dat in de isolatie zit er ook weer uit.
Isolatiewaarde: 0.035 tot 0.04 W/mK

– Geslote cel, flexibele elastomeer foam. De isolatiematerialen die veel worden toegepast in zelfbouwcampers zijn voornamelijk op basis van polyethyleen. Het isoleert goed, het is geluiddempend, vochtwerend en buitengewoon licht. Je plakt het tegen de metalen delen aan wat als groot voordeel oplevert dat vocht niet snel tussen het metaal en de isolatie kan komen. Het is buigzaam en goed op maat te snijden wat het zeer geschikt maakt als camper isolatie. Het is te verkrijgen in verschillende diktes en eventueel met een zelfklevende kant zodat je geen lijm hoeft te gebruiken.
Deze isolatiematerialen zijn het meest gebaseerd op Polyethyleen foam, PVC (polyvinylchloride) of EPDM (Ethyleen-Propyleen-Dieen-Monomeer) met gesloten poriën. Waarmee ze verschillen in de toevoegingen en productiemethodes. Er zijn dus vele soorten op de markt waarvan X-trem en Armaflex de bekenste zijn.
Maar wat nu als X-trem, gemaakt van Polyethyleen foam, wat in de basis hetzelfde is als het foam in verpakkingsmaterialen, dat stukken en stukken goedkoper is. Je denkt natuurlijk ik kan beter een rol verpakkingsschuim kopen. Ja en nee, bij verpakkingsmaterialen wordt bijvoorbeeld weinig rekening gehouden met de brandvertraagbaarheid en de warmte isolatiewaarde die een stuk lager kan zijn. Bovendien is de productietechniek voor verpakkingsmaterialen van foam anders, deze is dan ook niet geschikt voor isolatiemateriaal in je camper.
Gelukkig zijn er een hoop isolatiematerialen in deze categorie die wel gemaakt zijn voor isoleren: X-trem, Armaflex, Climaflex, Oneflex, Isolon, Trocellen, Kflex, Paflex, Atyapi, Misotflex, Odeflex, Coolflex, Insul-sheet, Aeroflex, etc. Omdat de lijst lang is worden ze niet alle allemaal behandeld, bovendien zijn ze niet allemaal geschikt als camperisolatie en zijn ze niet allemaal eenvoudig verkrijgbaar:

Helaas is het ook vrij prijzig, rond €15 per m2 voor 20mm dikte.
Het is in de volgende diktes verkrijgbaar: 5, 10, 15, 20 en 30mm.
Isolatiewaarde: 0,030 W/mK

Er zijn meerdere varianten verkrijgbaar, onder andere AF, XG en ACE allemaal van de fabrikant Armacell. De beste in kwaliteit is AF vanwege zijn MICROBAN-technologie die een antibacteriële werking heeft, ook meteen de duurste. Zo is ACE de voordeligste maar heeft ook de slechtste kwaliteit van de drie. XG wordt dan ook aangeraden voor campers en caravans, het lijkt precies op de AF serie, maar dan zonder de MICROBAN-technologie. De prijs per m2 met een dikte van 19mm is rond de €12. Als pluspunt is het in verschillende diktes verkrijgbaar, van 3mm tot 50mm dikte.
Isolatiewaarde: 0,033 W/mK
Geluidsdempingswaarde tot 30 DB

Bovendien is Climaflex vergelijkbaar met X-trem omdat Climaflex ook van Polyethyleen foam is gemaakt. De volgende diktes zijn verkrijgbaar: 10, 15 en 20mm.
Isolatiewaarde: bij 0 °C 0,039 W/mK
Geluidsdempingswaarde tot 23 DB

  – Isolon
Ga je opzoek naar een echt goedkopere alternatief dan kom je wel op Isolon uit. Deze isolatie wordt geproduceerd door Izhevsk Plastic Plant in Rusland. De producent produceert daarbij verschillende soorten Isolon, de enige goede kwaliteit voor je camper is Isolon 500. Bovendien is deze Isolon 500 verkrijgbaar in verschillende dichtheden en soft/ niet soft. Toepasbaar als isolatie is de niet soft met een dichtheid van 25 of 33 kg/m3 die verkrijgbaar is in de diktes van 2 tot 50mm.
Ter vergelijking is Isolon 500 net als Climaflex vergelijkbaar met X-trem, omdat het van Polyethyleen foam is gemaakt. De prijs per m2 ligt rond de €8 voor 20mm dik. Toch zit er een nadeel aan, en dat is dat het slecht in Nederland verkrijgbaar is. Of je betaald de hoofdprijs. Wel kun je het in het buitenland verkrijgen via internet en dan vooral Wit-Rusland. Heb er helaas geen hoge verwachting van, omdat de verzendkosten erg hoog kunnen zijn doet de goedkope prijs er ook niet meer toe. Het wordt pas interessant als je er bijvoorbeeld op vakantie gaat en het dan zelf terugneemt. Voor meer informatie zie de website lirida-shop.by
Isolatiewaarde: 0,036 W/mK
Geluidsdempingswaarde tot 32 DB

Als tweede isolatie komt Thinsulate (Hydrophobic path insulation) naar voren. Thinsulate is veel flexibeler in gebruik omdat het een soort deken is dat zich makkelijk over rondingen legt en dat het makkelijk ruimtes opvult die moeilijker op te vullen zijn met bijvoorbeeld de gesloten cel / flexibele elastomeer foamen.

Wil je gebruik maken van een combinatie van een gesloten cel / flexibele elastomeer foam met Thinsulate, dan kan dat. Je zou als de wand dik genoeg is op de carrosserie zijde, die van metaal is, de gesloten cel / flexibele elastomeer foam kunnen plakken en Thinsulate op je binnen paneel. Zorg ervoor dat de ruimte nog wel goed kan ventileren. Daarbij kun je ook kiezen om de wanden van je camper te isoleren met gesloten cel / flexibele elastomeer foam en de deuren met Thinsulate. Vooral omdat het veelal lastiger is om een deur te isoleren met gesloten cel / flexibele elastomeer foam, kan het makkelijker gaan met Thinsulate. Bovendien moeten de deurpanelen aan de binnenzijde er eenvoudig vanaf kunnen als bijvoorbeeld het slot kapot is, daarbij kan dan ook de isolatie gecontroleerd worden of er eventueel vocht aanwezig is.

Plakken isolatie

Of je nu voor de gesloten cel / flexibele elastomeer foam of Thinsulate gaat. De volgende vraag is: hoe bevestig je die nu in je camper? Je hebt twee manieren; je gebruikt een lijm of gebruikt de isolatie met een plakzijde. De isolatie met een plakzijde is wel makkelijker met bevestigen in je camper want je hoeft er geen lijm meer op te doen. Al is de ervaring dat deze plaklaag ook wel los kan laten of overal aan vast blijft zitten waar jij het niet wil hebben. Daarentegen vind ik persoonlijk een lijm gebruiken veel fijner. Je gebruikt hiervoor contactlijm die je of erop spuit of erop aanbrengt met een kwast / roller. Doordat je deze laat drogen voordat je het bevestigd blijft het niet overal aan vast plakken.
Eveneens een groot voordeel van lijmen is dat je het toch al nodig hebt om je vloerzeil op de bodemplaat te lijmen en je wandbekleding op de wanden en plafond.
Het is dan ook aan te raden om een compressor met verfspuit te nemen. Vooral omdat je goed met de verfspuit de contactlijm kunt aanbrengen op de oppervlaktes. Zorg dus dat je een compressor hebt die geschikt is om langdurigere periodes voldoende lucht te leveren. Je kunt dan ook meteen je bus schoonblazen en je banden oppompen.

Raamisolatie

Jouw camper bestaat niet uit alleen dichte wanden die je kunt isoleren, de ramen kun je ook isoleren. En dan voornamelijk de enkelglas ramen voor bij de cabine. Dit omdat de meest toegepaste camperramen die je achteraf plaats al van dubbelglas zijn voorzien voor extra isolatie.
Daarbij zijn er twee manieren om jouw ramen te isoleren, met op maat gemaakte raam isolatiematten of dikke gordijnen. Dit is natuurlijk niet voor onder het rijden, alleen als je stilstaat. De raam isolatiematten kun je aan de buitenkant over het raam bevestigen of aan de binnenkant via bijvoorbeeld zuignappen of drukknopen. Het is dan ook aan te raden om hiervoor een setje raam isolatiematten te kopen of zelf te maken.

Wat ging er bij de Mercedes 406 camper mis

Hierdoor kon er gemakkelijk condens tussen komen, en omdat alles rondom dicht zat gepurd kon die condens er moeilijk uit, wat uiteindelijk voor roestplekken heeft gezorgd. Dat was dan nog niet het ergste. Zoals al eerder aangegeven is pur een slecht idee om je camper mee te isoleren. De meest verkrijgbare pur’en bestaan uit een open celstructuur, dit betekent dat er dus makkelijk vocht in de isolatie komt die er vervolgens moeilijk uit gaat. Gaat je dak bijvoorbeeld lekken, wat bij ons het geval was, dan komt er dus zeker vocht in de pur isolatie.
Alle dakbalken zaten vol pur. Met een dakbalk die dus uiteindelijk volledig was doorgerot omdat er dus lang genoeg vocht in heeft gezeten wat er niet uit kon aangezien de dakbalken ook niet veel openingen hadden voor beluchting.
Al met al zal het met goede bedoeling zijn geweest om de camper goed te isoleren. Dat zal ook zeker aan het begin zo zijn geweest. Maar uiteindelijk door de lekkages die voornamelijk zijn ontstaan bij de dakramen (dat kan overigens bij iedere camper gebeuren), heeft de isolatie voor een slechte werking gezorgd. Dus let op met wat je doet, en ga niet zomaar aan de gang om heel je bus dicht te isoleren, want het kan voor een slechte afloop zorgen.

Meer weten

Wil je weten hoe je het isoleren precies aanpakt en fouten voorkomt, bekijk dan de Cursus Camper Bouwen met de subcategorie Isoleren. Bovendien laat een donatie achter.