Ramen

Welke constructiebalken mogen worden doorgezaagd?

Aan de binnenzijde van iedere bus zit een metalen binnen constructie. Deze metalen-constructie is voor de stevigheid van de bus en dus ook je camper. Maar wil je bijvoorbeeld een raam plaatsen dan zit al gauw de metalen-binnen-constructie in de weg. De vraag is dan ook; wat van de metalen-binnen-constructie mag worden verwijderd? Kort gezegd niet veel maar wel genoeg om ramen te kunnen plaatsen.
Zie hieronder een afbeelding van de metalen binnen constructie met een hoop gekleurde lijnen en letters erin:

Voor de metalen-binnen-constructie met de rode lijnen is het heel simpel, hier wordt vanaf gebleven. De letters B, C en D staan voor de belangrijke stijlen, ofwel daar wordt ook vanaf gebleven.
Dan heb je de binnen constructie met de gele lijnen, deze staan ervoor als het echt niet anders kan dan zouden die weg mogen worden gehaald. Dit is alleen als bijvoorbeeld een dakluik echt niet past tussen twee dakbalken in, dan heb je ook wel met een groot dakluik te maken. Let hierbij op dat als er een dakbalk wordt doorgezaagd dat er verderop een constructie wordt geplaatst die vergelijkbaar is met wat de dakbalk voorheen bijdroeg aan de constructie. Met andere woorden: een balk met vergelijkbare stijfheid dient geplaats te worden. Dit houdt veelal in dat die balk berekend, getest en gelast/geschroefd moet worden aan het frame. Dit is geen klus voor een beginner en kan het best vermeden worden.
Als laatste heb je de binnen constructie met de groene lijnen, deze mogen wel worden verwijderd. Echter, wordt er een klein raam geplaatst dan verdient de voorkeur dit te doen zonder de binnen-constructie door te zagen.

Zie hierlangs een foto met een voorbeeld van een afgetekend gat voor een dakraam dat precies tussen twee dakbalken in past:

Afdichtingskitten voor ramen en dakluiken

Voor een goede afdichting van de ramen en dakluiken zijn er goede afdichtingskitten nodig. Hieronder zijn er vier beschreven die goed zijn om te worden toegepast:

Innotec Press-Tape
Press-Tape wordt veel toegepast om bijvoorbeeld achterlichten of sunroofs mee af te dichten. Het is een gemakkelijke afdichtingsband op rol die snel en eenvoudig kan worden aangebracht. Uitermate geschikt om de Dometic wandramen mee af te dichten.

Dekalin Dekaseal 8936
De Dekaseal 8936 is een blijvende elastische kneedbare polyisobuteen afdichtingskit. Door de goede elastische en UV-bestendige eigenschappen, is deze afdichtingskit zeer geschikt om ramen en dakluiken mee af te dichten zonder zorgen te maken dat door trillingen of materiaal uitzettingen de afdichtingskit gaat scheuren. Deze afdichtingskit is alleen niet overschilderbaar en blijft doorgaans een beetje plakkerig waardoor er snel vuil op de zichtbare kit blijft zitten. Door zijn blijvend kneedbare en plakkerige eigenschappen is de overtollige afdichtingskit wel makkelijk te verwijderen.
De afdichtingskit is onder andere geschikt voor op de materialen aluminium, hout, glas, ABS, Acrylglas, of PVC

Dekalin Dekaseal 1512
De Dekaseal 1512 is een blijvende elastische afdichtingskit. Door de goede elastische en UV-bestendige eigenschappen, is deze afdichtingskit ook zeer geschikt om ramen en dakluiken mee af te dichten zonder zorgen te maken dat door trillingen of materiaal uitzettingen de afdichtingskit gaat scheuren. Deze afdichtingskit heeft een hogere plakkracht dan Dekaseal 8936 waardoor de ramen en dakramen nog beter vast komen te zitten. Deze afdichtingskit is wel overschilderbaar en lang na het aanbrengen van de kit is deze nog bewerkbaar. Alleen na het uitharden kan de afdichtingskit alleen mechanisch of met een oplosmiddel verwijdert worden terwijl de Dekaseal 8936 nog kunt afdeppen of afrollen.
De afdichtingskit is onder andere geschikt voor op de materialen aluminium, hout, ABS, PMMA

Sikaflex®-268
In de automotive industrie worden de glazen autoramen op de metalen body doorgaans gelijmd met Sikaflex®-250 PC. Alleen omdat deze lijm bij een vrij hoge temperatuur (85 °C) verwerkt moet worden, is de lijm niet gebruikelijk voor de aftermarket.
De lijm die wel geschikt is voor de aftermarket om de glazen autoramen mee vast te lijmen is de Sikaflex®-268, een alles-in-één lijm en afdichtingsmiddel met een hoge chemische bestendigheid.
Het is hierbij opletten dat deze lijmen doorgaans alleen verkrijgbaar zijn in worst verpakkingen, hierdoor is een worsten kistspuit nodig (dit is geen gewone kitspuit).

Sajenn’s voorkeur gaat uit voor de Dekaseal 8936 en Innotec Press-Tape voor de camper zijramen, omdat doorgaans bij de camper zijramen de afdichtingskit later niet meer zichtbaar is. Om de glazen autorramen vast te lijmen gaat de voorkeur naar Sikaflex®-268. Bij de dakramen gaat de voorkeur uit naar Dekaseal 8936, omdat de kit dan wel blijvend te zien is en er vuil op de kit kan blijven zitten, toch blijft deze kit het langste goed. Als er wordt gekozen om geen zichtbare plakkende kit op het dak te willen hebben, dan is de Dekaseal 1512 een goede kit om toe te passen.

Bescherming open metalen randen

Bij het zagen van een gat in de metalen wand voor een raam komt het metaal bloot te liggen en kan hierdoor gaan roesten. Om dit te voorkomen worden de randen voorzien van een beschermlaag. De beste manier is om hiervoor een multiprimer te gebruiken die wordt aangebracht met een applicatiekwast, ook wel een bal kwastje genoemd.
Zie verder in de filmpjes van hoe wandramen en of dakramen worden geplaatst, hoe de multiprimer wordt aangebracht.

Decoupeerzaag of luchtzaag

Voor het uitzagen van de gaten voor de ramen en dakramen kan een luchtzaag of decoupeerzaag met ijzerzaagje worden gebruikt. In de filmpjes wordt meestal een luchtzaag gebruikt omdat het handiger zagen is. Maar de meeste mensen hebben geen luchtzaag, wel een decoupeerzaag. Een decoupeerzaag kan dan ook worden gebruikt om de gaten uit te zagen, waar wel op gelet moet worden is dat de voet van de decoupeerzaag geen krassen achterlaat. Om dit te voorkomen wordt er rondom het uit te zagen gat tape geplakt, aan de binnenkant hoeft niet omdat je daar juist het stuk van de wand verwijdert.

Dometic wandraam plaatsen

De meest gebruikelijke Dometic wandramen bestaan uit twee delen, een binnen en een buitendeel. Deze twee delen klemmen zichzelf vast in de wand van je camper waardoor ze eenvoudig zelf te plaatsen zijn.

Om het Dometic wandraam te kunnen plaatsen moet er een gat in de buitenwand worden gemaakt. Dit gat wordt verstevigd en opgedikt met houten latten zodat erna de binnenwand hier tegen aan kan worden gezet. Vervolgens kan het raam geplaatst worden.

Nu zijn de meest gebruikte Dometic wandramen recht / vlak, maar er zijn ook lichtelijk gekromde Dometic wandramen verkrijgbaar. Voor de rechte vlakke variant worden lange rechte verstevigingslatten gebruikt om het raamgat recht / vlak te maken. Voor de kromme variant worden op de verticale zijdes korte latjes gebruikt die met de kromming van de wand mee kunnen lopen, zie dit later in de video van de Horrex wandraam hoe dit wordt gedaan. Daarbij is het opletten dat bij de rechte variant de binnenzijde ook recht moet zijn en bij de kromme variant krom moet zijn.

Zo wordt doorgaans eerder de kromme variant voor de Mercedes Sprinter gebruikt en de rechte variant voor de Fiat Ducato, omdat de Sprinter meer kromme wanden heeft. Gebruik je toch de rechte variant voor de Mercedes Sprinter, dan wordt de buitenwand vlak getrokken waardoor er een soort deuk ontstaat die je vanuit bepaalde hoeken kunt gaan zien.

Hoe nu een Dometic wandraam (recht) wordt geplaatst, zie je in de volgende video:

Horrex wandraam plaatsen

Een Horrex wandraam wordt net wat anders geplaatst dan een Dometic wandraam. Een Horrex raam bestaat ook uit twee delen, maar het buitendeel wordt met klemmen vastgezet en het binnendeel wordt gewoon tegen de wand vastgeschroefd. Nog een ander groot verschil is dat een Horrex wandraam vaak met de kromming van de wand mee kan lopen omdat ze goed verkrijgbare kromme en rechte varianten hebben. Voor de kromme variant worden daarom de opvullatten in de kromming van de wand opgedeeld in kleine stukjes.

Ook hierbij moet eerst een gat worden gemaakt, waar dan verstevigings- / opvullatten tegenaan worden gelijmd om daarna de binnenwand ertegen aan te zetten voordat het raam erin kan.

En zoals eerder omschreven bij de Dometic wandraam worden lange rechte verstevigingslatten gebruikt voor het rechte / vlakke raam om het raamgat recht / vlak te maken en voor de kromme variant worden op de verticale zijdes korte latjes gebruikt die met de kromming van de wand mee kunnen lopen. Waarbij bij de rechte variant de binnenzijde ook recht moet zijn en bij de kromme variant krom moet zijn.

Hoe nu een Horrex wandraam (krom) wordt geplaatst, zie je in de volgende video:

Overige vergelijkbare Horrex of Dometic wandramen plaatsen

Natuurlijk zijn er meerdere wandramen die voor een camper gebruikt kunnen worden. Deze wandramen lijken vaak veel op de Horrex of Dometic wandramen of een mix ervan. Hierdoor zijn bovenstaande wandraam video’s ideaal om als basis te nemen hoe een wandraam wordt geplaatst. Een voorbeeld van hoe een vergelijkbare wandraam eruitziet maar net anders wordt gemonteerd, zie onderstaande afbeeldingen:

Raamrubbers wandraam plaatsen

Een raam plaatsen met raamrubbers gaat er even anders aan toe dan een Dometic of Horrex wandraam. Wat je als raam nodig hebt is een stuk glas en een raamrubber ook wel peesrubber genoemd. Voor het raam kun je op maat gemaakte autoglas gebruiken of je maakt zelf een raam van plexiglas of polycarbonaat met een UV-coating. Bij gebruik van autoglas kan het zijn dat je alleen vlak glas hebt dat niet met de kromming van de wand mee gaat, houd daar dus rekening mee.

Hoe je een raam met raamrubbers maakt, dat zie je in onderstaande video:

De Raamrubber wandraam video is nog in de maak en wordt zo spoedig mogelijk hier geplaatst

Gelijmde autoraam plaatsen

Nog een andere optie zijn de gelijmde autoramen. Dit zijn speciaal op maat gemaakte glazen ramen specifiek voor een voertuig. Per wand deel is dan ook een op maat gemaakt raam nodig, het voordeel is wel dat de contouren van het raam meelopen met de contouren van het voertuig. Helaas zijn deze ramen doorgaans alleen met enkel glas te verkrijgen, wel zijn ze vaak geblindeerd en kan er een extra coating opzitten dat weer iets voor isolatie zorgt. 
Deze ruiten worden niet vastgeklemd of in een rubberprofiel vastgezet, maar vastgelijmd. Hiervoor is een speciale lijm voor nodig die zorgt voor een goede afdichting en verlijming van het raam. De Sikaflex®-268 is hier geschikt voor. In onderstaande video is te zien hoe een glazen autoraam wordt geplaatst:

Dometic Heki dakraam plaatsen

Het plaatsen van een dakraam gaat net iets anders dan een wandraam. Ook al bestaat het Dometic Heki dakraam uit twee delen, een buitendeel en een binnendeel die zichzelf vastklemmen in het dak. De meeste daken zijn geribbeld waardoor het waterdicht maken iets anders wordt aangepakt.

Om het dak met ribbels gelijk te maken voor het dakraam gebruik je nooit hout, tenzij je lekkages wil. Kunststof vulblokjes kun je gebruiken, al is het beter om gewoon een dik en brede montagekit laag aan te brengen. Waarom? Als de uiteindelijk afdichtingskit laag toch gaat lekken dan zet hout uit en wordt het alleen maar erger, bij kunststof blokjes creëer je veel kitnaden terwijl bij een grote kitnaad de kans klein is dat daar nog water doorheen kan dringen.

Om het Dometic Heki dakraam te kunnen plaatsen moet er een gat in het dak worden gemaakt. Dit gat wordt verstevigd en opgedikt met houten latten aan de binnenzijde zodat erna de plafondplaat hiertegen aan kan worden gezet. Vervolgens kan het dakraam geplaatst worden. Hoe dit precies gaat, zie je in de volgende video hoe je een Dometic Heki dakraam plaatst:

MaxxFan dakraam plaatsen

De MaxxFan Dakraam wordt op een iets andere manier vastgezet dan een Dometic Heki dakraam. Terwijl bij Dometic Heki een binnendeel en een buitendeel wordt gebruikt om het dakraam vast te zetten, wordt bij de MaxxFan een los buitendeel gebruikt die met schroeven op het dak wordt vastgeschroefd. En natuurlijk heeft de MaxxFan stroom nodig waardoor er een elektriciteitskabel is aangelegd.

Voor het maken van een gat in het dak voor de MaxxFan betekend dit hetzelfde als bij de Dometic Heki dakraam, bekijk hiervoor dan ook het eerste deel van de video over hoe een Dometic Heki dakraam wordt geplaatst. In onderstaande video zie je hoe een MaxxFan wordt geplaatst:

Als extra kan er aan de binnenzijden een deel worden geplaatst met een verduistering. Bovendien kan hierin nog worden gekozen of er nog extra verlichting inzit.

Het originele binnendeel van de Maxxfan wordt dan niet gebruikt. De bijgeleverde adapter wordt in de plaats ervan tegen het plafond geschroefd. Het verduisteringsdeel wordt dan met zijn metalen clips in de adapter bevestigt.

In naastgelegen afbeelding is te zien hoe de metalen clips (met groene pijlen aangegeven) van het verduisteringsdeel in de adapter vallen.

Airco-unit plaatsen

Een airco-unit die boven op het dak wordt geplaatst is gelijkwaardig met het plaatsen van een dakraam. Het grote verschil is dat er in de plaatst van een dakraam een airco-unit in een gat van het dak wordt geplaatst.

Omdat de airco-unit zwaarder is dan een dakraam, is het nodig om het gat waar de airco in komt goed te verstevigen om zo het doorzakken van het dak te voorkomen met eventueel een vervolg van waterlekkages. Deze versteviging wordt doorgaans uitgevoerd door de latten die rond het gat aan de binnenkant worden vastgelijmd naar de dakbalken/ daktogen toe door te trekken. Bovendien kunnen er meerdere verstevigingslatten worden aangebracht, zoals in naastgelegen afbeelding te zien is.

Aangezien de airco-unit meestal naar een kant langer is dan het gat voor de airco groot is, moet die kant ook ondersteund worden. Op de airco-unit zitten daarom stukjes foam of hard kunststof die op het dak komen, op die plek van het dak moeten ook verstevigingslatten van een dakbalk/ daktoog tot dakbalk/ daktoog komen aan de binnenzijde.

Voor de plaatsing van de airco-unit zelf, wordt deze altijd met het uitstekende deel naar achteren geplaatst en omdat het binnendeel maar op een manier aansluit op de buitenunit heeft die ook een vaste positie.

Lees daarom ook goed de handleiding van hoe een airco-unit geplaatst moet worden.

Raam later plaatsen?

Het is mogelijk om een raam later te plaatsen om te zorgen dat je niet voor een lange tijd met een gat in je camperwand blijft zitten. Overigens vergt dit wel de juiste voorbereiding. Het deel van de wand waar het raam moet komen mag nog niet worden afgewerkt, rondom kan al wel. Dit is goed te zien op onderstaande afbeeldingen waar al kastjes zijn geplaatst, maar het deel waar het raam moet komen pas later is afgewerkt:

Hor plaatsen schuifdeur

Voor veel ramen en dakramen is er ook een hor verkrijgbaar, toch zijn er ook horren voor schuifdeuren. Dit zijn speciaal op maat gemaakte horren die voor iedere bus type specifiek is. Maar in de basis blijft deze hetzelfde, je hebt geleiderails voor boven en onder en de hor zelf. Hoe een hor precies wordt geplaatst zie je in onderstaande video.

Toch blijven deze horren vrij fragiel, ga er dan ook met beleid mee om.

Materialen die nodig kunnen zijn:

• Vullatten
• Montagekit
• Afdichtingskit / Press-tape
• Ontvettingsmiddel
• Multiprimer
• Tape
• Karton/triplexplaat voor mal

Gereedschappen die nodig kunnen zijn:

• Schroefmachine
• Boormachine
• Decoupeerzaag / luchtzaag
• Slijptol
• Kitspuit
• Schroevendraaier
• Vijl
• Schuurpapier
• Balkwastje
• Mes
• Potlood/pen/stift
• Rolmaat
• Vodden
• Klemmen
• Gehoorbescherming
• Vuiligheidsbril